Geschreven in Augustus 2019.

In onze mailings is de plasticsoep die tegenwoordig voorkomt in onze zeeën en oceanen al meerdere keren genoemd. Toch hebben we het nog niet echt gehad over waar deze term vandaan komt, hoe het is ontstaan en wat de impact tot nog toe is en kan zijn in de toekomst. Daarom gaan we het daar in deze mailing wél over hebben en willen we vooral duurzame ontwikkelingen en interessante initiatieven en oplossingen met je delen! Zo vertellen we je onder andere over het Green Fins initiatief, lees je hoe The Ocean Clean Up van Boyan Slat binnen 5 jaar de helft van het plastic in de Noord-Pacifische zee kan opruimen en delen we een interessante pagina van de Plastic Soup Foundation met je. 

Even kort: Wat is de plasticsoep?

Er is een voortdurende groei in de hoeveelheid plastic die wij als mensen produceren, gebruiken en ook weer weggooien. Dit zorgt in combinatie met de zeer lage afbraaksnelheid van plastic en het feit dat het nooit echt vergaat, voor een geleidelijke toename van plastic afval in onze zeeën en oceanen. Dit afval komt van wat we op straat weggooien, visnetten die achterblijven, maar ook door het wassen van synthetische kleding of het gebruik van bepaalde cosmetica. Al deze verschillende soorten plastic vormen samen in de zeeën en oceanen de plasticsoep.

Er zijn 5 regio’s waar plasticconcentraties het hoogst zijn en dat heeft te maken met de stroming die ervoor zorgt dat plastic zich daar ophoopt. Op onderstaande map zie je ze allemaal:

1. De Noord-Pacifische ophoping

2. De Indische Oceaan ophoping

3. De Zuid-Pacifische ophoping

4. De Zuid-Atlantische ophoping

5. De Noord-Atlantische ophoping

De impact van de plasticsoep

Zoals we in onze Topic Mailings: Plastic & Jezelf, al vaker hebben gezegd: plastic vergaat nooit. Het blijft enkel afbreken tot kleinere en kleinere stukjes tot er micro- of zelfs nanoplastic achterblijft. Deze minuscule stukjes plastic hebben nog steeds een impact op mens, dier en milieu als ze in te grote hoeveelheid aanwezig zijn. Maar ook voordat de stukken plastic afbreken tot microplastic komen ze al in de natuur terecht en vervuilen zo het milieu.

We delen graag een aantal plasticsoep feiten en andere interessante weetjes met je:

1. UNEP (de milieuorganisatie van de Verenigde naties) schat de hoeveelheid plastic dat zich op het moment in onze zeeën en oceanen bevindt op 44 miljoen ton.

2. Deze hoeveelheid stijgt elk jaar met 5 tot 8 miljoen ton plastic dat in de oceaan belandt. Dat is gelijk aan het dumpen van 1 vuilniswagen vol met plastic elke minuut voor een heel jaar!

3. Als onze plastic productie en consumptie zo doorgaat dan wordt verwacht dat tegen het jaar 2030 het aantal vuilniswagens per minuut dat ”geleegd” wordt in de oceaan gestegen is naar 2 en tegen 2050 zullen het wel een equivalent van 4 vuilniswagens per minuut zijn! Dit betekent dat er naar schatting tegen die tijd meer plastic dan vissen in de oceaan zullen zijn!

4. 80% van het plastic afval in onze zeeën en oceanen komt daar terecht vanuit het land.

5. De plasticsoep bestaat uit grote stukken plastic (macro-plastic) en uit microplastic. Al deze verschillende stukken maken het probleem erg ingewikkeld omdat ze via andere manieren verwijderd moeten worden.

6. In onderzoek naar de aanwezigheid van microplastic in zeewater is aangetoond dat ze bijna overal aanwezig zijn: op oceaanoppervlakken, nabij de monding van rivieren, op kusten en zelfs in diepzeesedimenten!

7. Het diepste stuk plastic dat tot nu toe gevonden is was in de Marianentrog en lag op 10.898 meter onder het oppervlakte! Dit plastic was gevonden en gefotografeerd door het wereldwijde oceanografische datacenter voor Mariene Wetenschap en Technologie. Zij hebben een open online database gecreeërd die foto’s laat zien van afval dat diep in de oceaan gevonden is.

8. Meer dan een derde van het afval in de database bestaat uit grote stukken plastic, waarvan 89% wegwerp plastic. In gebieden dieper dan 6000 meter was meer dan de helft van het afval plastic en bijna alles was wegwerp plastic!

Wat zijn de effecten van al dit plastic op onze planeet en zijn bewoners? We gaan het kort hebben over de effecten op mens, dier en het milieu.
De effecten op de mens zijn nog veelal onbekend. Wat we wel weten is dat plastic bijna overal te vinden is. In ons voedsel, in ons drinken en zelfs in de lucht! Ook door het eten van zeedieren die plastic hebben ingeslikt krijgen wij plastic binnen. Er zijn microplastics gevonden in 114 verschillende soorten waterdieren, waarvan wij er meer dan de helft eten. Wetenschappers proberen er nog achter te komen wat dat voor de volksgezondheid betekent. Lees hier meer over dit onderwerp.

De effecten op dieren zijn tot nu toe het meest duidelijk te zien. Soms wordt microplastic aangezien als voedsel wat kan leiden tot darmblokkade resulterend in ondervoeding, verminderde groeisnelheid en zelfs dood. Schildpadden kunnen verhongeren na het eten van plastic afval, want dit plastic bevat geen voedingswaarden maar vult wel hun buik. Een onderzoek dat werd gedaan in 2015 door de Universiteit van Queensland schatte dat 52% van zeeschildpadden wereldwijd plastic afval hebben ingeslikt. Een meer recentelijk onderzoek uit 2017 wijst aan dat er meer dan 1000 schildpadden elk jaar sterven door het inslikken van, of het gewond raken na verstikking in, plastic afval! Op deze pagina van de Plastic Soup Foundation kan je foto’s en video’s bekijken van de effecten van plastic op dieren. Let op: hier zitten ook nare beelden bij!

Ook koraal lijdt erg door de aanwezigheid van plastic. Koralen zijn levende organismen en kunnen dus ziek worden. Koraal dat plastic vangt heeft een 20 keer zo grote kans om ziek te worden. In een onderzoek van 159 koraalriffen werd aangetoond dat wel 89% van de koralen met plastic ziek was terwijl maar 4% van de koralen zonder plastic ziek was. Wanneer ziekteverwekkende bacteriën die op plastic zitten het koraal aantasten dan is er niets meer aan te doen.

De effecten op planten zijn minder bekend, maar toch aanwezig. In een onderzoek in 2017 werd bijvoorbeeld aangetoond dat plastic de groei van bepaalde drijvende waterplanten kan hinderen wanneer het zicht hecht aan de wortels van deze planten. De wortels groeien dan minder lang en snel. Wanneer de plastic stukjes een ruw oppervlak hebben, tasten ze ook nog eens de gezondheid van de cellen in de wortels aan!

Duurzame ontwikkelingen en oplossingen

Er zijn veel ontwikkelingen en oplossingen bedacht voor de plasticsoep die we allemaal nodig hebben omdat het probleem zo groot en complex is. Hieronder noemen we een aantal van onze favoriete duurzame ontwikkelingen en oplossingen voor de plasticsoep.

1. The Ocean Clean Up

Boyan Slat, Nederlandse student uit Delft, heeft in 2013 een innovatieve oplossing bedacht voor de plasticsoep. Namelijk een systeem dat een permanente plek in het water heeft en met behulp van grote drijvende armen en de natuurlijke stroming het plastic uit de oceanen opvangt.

Het project is nog steeds in de ontwikkelingsfase, zodat ze uiteindelijk voor de best mogelijke resultaten kunnen gaan. Wanneer het project af is, wordt geschat dat het elke 5 jaar 50% van het plastic uit de Noord-Atlantische ophoping kan verwijderen!

Vorige week,16 augustus, kwam Boyan Slat met een nieuwe update die ervoor zorgt dat het systeem nu beter werkt. Tot heden bewoog het eerste systeem, genaamd Wilson, niet met de juiste snelheid door het water. Dit had als gevolg dat plastic wel het systeem in dreef, maar er ook weer uit dreef. Nu hebben ze een oplossing gevonden die ervoor zorgt dat het opgevangen plastic ook daadwerkelijk in het systeem blijft zitten.

Op de website van The Ocean Clean Up kan je updates volgen over het project! Was je hiervoor nog niet bekend met het project? Dan is de onderstaande video ook interessant!

2. Green Fins

In de industrie van diepzeeduiken is het belangrijk om een gezond milieu te ondersteunen, want een gezonde omgeving betekent een mooie omgeving en dat is belangrijk voor recreatieduiken. Om deze reden zou je denken dat duikbedrijven en instanties veel met oplossingen voor de plasticsoep bezig zijn. Toch valt dat best tegen, want het Green Fins initiatief is de enige officiële milieustandaard in de wereld voor (recreatie)duiken!

Het is dus in het belang van duikbedrijven om duurzame praktijken te implementeren, maar uit zichzelf weten ze vaak niet goed waar ze moeten beginnen. Daarom helpt het Green Fins initiatief door begeleiding en ondersteuning te bieden aan bedrijfseigenaren en internationale instanties om duurzame praktijken te kunnen implementeren.

Op de wereldkaart hieronder zie je waar ze allemaal partners hebben. Heb jij interesse in duiken maar wil je dat wel zo milieuvriendelijk mogelijk doen? Zoek dan een bedrijf die lid is van het Green Fins initiatief! Dat kan je vinden op hun website.

3. UN Environment

Dit initiatief van de Verenigde Naties brengt overheden, non-profits, lokale autoriteiten, academische instanties en de privé sector samen om realistische oplossingen te vinden voor het verminderen van afval in onze zeeën en oceanen. Ze hebben meerdere projecten lopen maar wij geven een voorbeeld die te maken heeft met de plasticsoep.

The Clean Seas campaign, begonnen in 2017, heeft als doel om de meest prominente bronnen van zwerf afval in onze zeeën en oceanen te elimineren voor 2022. De campagne heeft een focus op wegwerp plastic en microplastic uit cosmetica. Het project pakt het probleem van meerdere kanten aan door onder andere bij overheden aan te dringen om meer beleid te voeren voor plastic reductie, de industrie te pushen om minder plastic verpakkingen te gebruiken en de consument te motiveren om hun plastic gebruik te veranderen.

Bijvoorbeeld hebben ze in samenwerking met animator Jim Toomey een animatieserie gecreëerd die humor gebruikt om acties te laten zien die mensen kunnen ondernemen om zwerf afval te verminderen. Hieronder zie je een van de video’s, de rest kan je zien als je de bovenstaande link volgt.

4. Seabin

Dit innovatieve idee heeft inmiddels al 114.916 kg drijfafval opgezogen over de hele wereld! Het heet de Seabin en het werk zo: Oppervlaktewater wordt door de bovenkant van de Seabin gezogen en gaat door de Seabin heen. Het water neemt drijfafval mee, maar loopt zelf weer uit de Seabin aan de onderkant. Het drijfafval blijft achter in een zak aan de binnenkant van de Seabin. Op het plaatje hieronder kan je van de buitenkant zien hoe een Seabin zo’n beetje te werk gaat!

Deze innovatie kan naar schatting 3.9 kg drijfafval per dag of 1.4 ton drijfafval per jaar vangen en dat inclusief microplastic tot wel 2 mm klein! De nieuwste versie kan ook microvezels, nog kleiner dan microplastic, vangen. Daarnaast kan het ook nog olie opnemen dat op het oppervlakte van het water drijft en eventuele besmette of dode waterplanten vangen! Het reinigt het water dus niet alleen van plastic, maar ook andere vervuiling!

Op de wereldkaart hieronder zie je (bijna) alle huidige Seabins op de wereld! In Nederland hebben we er al 3!

Interessant

De Plastic Soup Foundation is opgericht in 2011 en begon als klein initiatief. Sindsdien is het gigantisch gegroeid en heeft inmiddels een wereldwijd netwerk ter beschikking. Je kent ze onder andere van het project Beat the Microbead, waar we het al vaker over hebben gehad bij Klooker.

De Plastic Soup Foundation heeft een online dossier waar ze verschillende oplossingen en innovaties van andere organisaties en instanties beoordelen. Ze hebben daar een hele lange lijst vol met initiatieven en projecten, veel meer dan wij in deze mailing kunnen noemen. Heb je daar interesse in? Check dan het dossier! Ook kan je meer lezen over projecten die wij hebben genoemd. Onder andere The Ocean Clean Up van Boyan Slat en de Seabin staan op deze pagina.

Tips & tricks

In deze mailing hebben we niet veel tips & tricks om met je te delen, dus we houden het kort en simpel. We willen in ieder geval een aantal manieren met je delen waarop je actief mee kan doen aan de vermindering van plastic afval in onze zeeen en oceanen.

1. Doe niet, actief of passief, mee met het probleem

Dit klinkt heel voor de hand liggend, maar het moet toch genoemd worden omdat men soms onbewust of passief toch aan het probleem kan bijdragen. Bijvoorbeeld door niet goed geïnformeerd te zijn over afvalscheiding en daarom wellicht bij te dragen aan het afvalprobleem. Hoe kan je dit vermijden? Wees geïnformeerd over onderwerpen zoals plastic (alternatieven) en afvalscheiding en volg actuele en lokale updates zodat je niet per ongeluk bijdraagt aan de plasticsoep. Door het lezen van Klooker ben je al heel goed bezig met deze stap!

2. Doe actief mee met de oplossing!

Deze tip is (vinden wij) leuker dan de vorige! Want we gaan wat dingen met je delen die je kan doen om áctief bij te dragen aan de vermindering van de plasticsoep.

Plastic vissen

Deze hebben we al een aantal keer genoemd de laatste tijd dus daar gaan we verder niet diep op in, maar we wouden hem toch nog een keertje met je delen omdat die zo goed past bij dit onderwerp! Plastic vissen dus!

Doneer

Bijvoorbeeld aan een van de initatieven die wij vandaag hebben genoemd. We linken ze hieronder nog een keertje:

Klik hier om te doneren aan The Ocean Clean Up van Boyan Slat!

Klik hier om te doneren aan Green Fins!

Klik hier om te doneren aan Seabin!

Klik hier om te doneren aan Plastic Soup Foundation!

Organiseer een zwerfafval opraap evenement!

Deze hebben we ook al in onze vorige Topic Mailings: Plastic & Jezelf genoemd. Door zwerfafval te rapen voorkom je dat het afval uiteindelijk in het water eindigt.

Leg een eed af voor UN Environment’s Clean Seas project!

Door deze eed af te leggen zweer je verschillende wegwerp plastic producten af, waaronder waterflesjes en rietjes.

3. Lees je in over het plastic probleem en alle oplossingen, en vervangende producten die je kunt kopen.

Lees bijvoorbeeld de vorige ‘Plastic & Jezelf’ mailings.