Geschreven in januari 2020.
Klooker zorgt dat jij lekker kunt leven, genieten èn tegelijkertijd bewust kunt kiezen. Alles is écht verantwoord, van topkwaliteit en betaalbaar.
Koken op gas is straks passé, en dat is maar goed ook! Om het milieu te sparen kook je namelijk het beste op inductie. Het liefst met zo min mogelijk pannetjes en het vuur lekker laag. Maar alleen daarvoor ben jij natuurlijk niet hier. Jij wil van de hoed en de rand weten: waaróm is inductie dan beter? En wat kost dat? En hoe kook je duurzaam én lekker? Goed dat je er bent, want we vertellen hier hoe je dat doet: lekker koken met zo min mogelijk food- eh… footprint.
Boodschappen doen en bereiden
Hoe milieuvriendelijk jouw maaltje is hangt grofweg af van twee factoren: wat je eet en hoe je het klaarmaakt. We behandelen allebei de onderwerpen in deze mailing.
>> Ga direct naar tips voor slim en zuinig koken <<
>> Ga direct naar tips voor boodschappen en duurzame recepten <<
Of lees eerst verder over het klaarmaken: waarom is iedereen zo enthousiast over inductie?
Iedereen aan de inductie!
Milieu Centraal, Natuur & Milieu, de Consumentenbond, ze zijn het er allemaal over eens: inductie verbruikt de minste energie en stoot de minste CO2 uit ten opzichte van koken op gas of de keramische kookplaat. Míts er groene stroom uit je stekker komt. Een belangrijke voorwaarde, want met ‘grijze’ stroom maak je indirect gebruik van aardgas (fossiele brandstof) of steenkolen (hoge CO2-uitstoot) en is er nog amper sprake van milieuwinst. Als je kookt op inductie met groene stroom, dan ben je dus een echte winnaar.
Weg met gas
Straks is het geen keuze meer om te koken met een stekker. Vanaf 2050 wil de overheid dat niemand in Nederland nog kookt of stookt op aardgas. Één van de manieren om de CO2-uitstoot van het land terug te brengen naar nul. Per jaar gebruiken gaspitjes in een huishouden gemiddeld 37 m3 gas, en stoten daarmee 70 kilo CO2 uit. Net zoveel uitstoot als wanneer je op inductie kookt met grijze stroom. Dat betekent dat ook energieleveranciers nog veel duurzame stappen moeten zetten om de CO2-uitstoot te verminderen.
Tips voor koken op gas: zo min mogelijk warmteverlies!
- Zet de pan op het midden van de vlam
- Voorkom dat de vlammen langs de pannen likken
- Gebruik een pan die past bij de grootte van je pit
Koken met een stekker
Elke elektrische kookplaat verwarmt je pan op een andere manier, bijvoorbeeld door magnetische velden, infrarood, verwarmingselementen of halogeenstralers. Bij een keramische kookplaat zorgen verwarmingselementen onder het keramische glas voor de opwarming van de pit, die rood opgloeit. De warm geworden plaat verwarmt vervolgens je pan. Daar zit meteen een groot verschil ten opzichte van koken met inductie. Bij inductie wordt de plaat namelijk niet warm, maar zorgt een magnetisch veld voor de hitte en wordt alleen je pan heet. De kookplaat wordt hoogstens wat lauw. Je moet voor inductie wel pannen hebben die magnetisch zijn, anders kunnen ze de warmte niet geleiden.
Wat verbruikt de meeste energie?
Bij elke kookplaat hoort een ander energieverbruik en uitstoot. Dat heeft niet alleen te maken met elektrisch of gas, maar ook met het merk dat je gebruikt en de soorten verwarmingselementen bij elektrisch koken. In dit overzicht van Milieu Centraal en Natuur&Milieu is dan ook gebruik gemaakt van gemiddelden. Met het serienummer van je kookplaat kun je het verbruik van je eigen plaat opzoeken. Naast het energieverbruik maakt het ook uit waar je energie vandaan komt. Weet jij hoe duurzaam jouw energie is en hoeveel CO2 je daarmee uitstoot? Vergelijk jouw leverancier hier.
| Kookplaat | Dit gebruik je aan gas of stroom per jaar | Dit is je CO2-uitstoot per jaar |
| Gas | 37 m3 gas | 70 kilo |
| Inductie | 175 kWh | 70 kilo |
| Keramisch | 225 kWh | 90 kilo |
| Ouderwetse kookplaat (gietijzer) | 260 kWh | 110 kilo |
Inductie: de voordelen
Een inductieplaat verbruikt 20% minder energie dan een keramische plaat en is de zuinigste manier van elektrisch koken. Bovendien verliest inductie veel minder van de energie, namelijk tussen de 10 en 20 procent. Bij koken op aardgas kan dat oplopen tot zelfs 40 tot 50 procent, zonde! Dat komt doordat bij inductie alleen het vlak van de pan wordt verwarmd, niet meer of minder, maar gewoon precies genoeg.
Om er al helemaal een ‘TellSell’ reclame van te maken, nog wat inductie-voordelen op een rij:
- eten koekt niet aan
- makkelijk schoon te maken
- veiliger, want geen vlam
- veiliger, want alleen de pan wordt heet
- veiliger, want de plaat koelt snel af
- je water kookt heel snel
- op sommige platen kun je per pit een timer zetten
- de temperatuurinstelling heeft direct effect (vergelijk dat maar eens met keramisch!)
Gooi je pannen niet weg, doe de pannencheck!
Stap je over van gas naar inductie? Let dan bij aanschaf van nieuwe pannen op het inductielogo hiernaast. Dat geeft aan dat je pan magnetiseerbaar is en werkt op je kookplaat. Maar gooi je oude pannen niet zomaar weg! Veel pannen werken prima op inductie, je hoeft het alleen maar even te checken:
- 1. Houd een magneet bij de bodem van je pan. werkt het? Je pan is magnetiseerbaar en werkt op inductie.
- 2. Zet je pan op een plat vlak: wiebelt hij? Pas dan op met krassen op je plaat. Staat hij lekker stevig, dan is er niets aan de hand.
Is je pan niet magnetisch, dan kun je altijd nog een inductie-adapter kopen, die geleidt wel en maakt je pan of zelfs aardewerk (tajine!) warm. Je verliest daar wel wat warmte mee, dus is het net iets minder energiezuinig. Maar wel prettig als je je lievelingspan niet weg wilt gooien 🙂
De kosten van inductie
Elektrisch koken is niet duur. Een jaar keukenprins- of prinses spelen kost rond de 40 euro aan elektriciteit. Maar als je overstapt naar inductie en je meterkast moet daarvoor aangepast, dan kan dat best in de papieren lopen. Een keramische kookpaat heeft meestal twee, soms zelfs drie groepen in de meterkast nodig, een speciaal stopcontact voor de ‘perilex’ stekker en een speciale stroomdraad die naar je keuken loopt. Dat alles bij elkaar kan zomaar € 600 kosten. En dan heb je de plaat nog niet eens. Het hoeft gelukkig wel maar één keer.
Wil je weten hoe je jouw meterkast klaarmaakt voor een inductie kookplaat? Lees dit handige artikel van Milieu Centraal.
Er komt fijnstof vrij als je kookt
Bij het koken komen altijd hele kleine deeltjes vrij die je inademt, ook wel fijnstof genoemd. Vooral bij het braden van vlees en het op hoge temperatuur wokken van groenten is hier sprake van. Voor je eigen gezondheid is een afzuigkap daarom aan te raden, al kost dat natuurlijk wel weer elektriciteit. Zet een afzuigkap niet op een hogere stand dan nodig en doe het licht weer uit als je het niet gebruikt.
Slimme tips voor energiezuinig koken
Of je nou op gas kookt of elektrisch, de manier waarop je kookt maakt het grootste verschil. Om zuiniger te koken hoef je alleen maar een beetje slim te zijn, en daar helpen we graag bij!
Van snelkookpan…
Aardappelen, groenten en (biologisch) vlees kun je klaarmaken in een snelkookpan. Door de hoge druk in de pan wordt je eten tot vier keer sneller gaar en dat scheelt tijd én energie. Handig! Bovendien blijven de vitaminen, kleur, smaak en geur van het eten beter behouden en is het dus ook nog eens extra gezond. Houd er wel rekening mee dat de pan binnenin veel ruimte nodig heeft voor water en stoom. Je kunt hem dus nooit helemaal vullen.
… naar slow cooking
Vroeger gebruikte je een hooikist, nu is er de Ecostoof. Een soort grote linnen theemuts gevoerd met gerecyclede schapenwol. Om te stoven zet je eerst een pan met groenten en kruiden, (eventueel vlees of vis) op het fornuis en wacht tot het kookt. Vervolgens gaat het met pan en al de Ecostoof in, waar het een halfuur tot een uur langzaam verdergaart in zijn warme jasje.
Benieuwd naar de Ecostoof? Wij probeerden hem voor je uit! Klik hier voor onze review.
En nog 7 tips voor zuiniger koken
- Doe het deksel op je pan, daarmee behoud je driekwart van de warmte
- Zet je vlam/stand lager als je water eenmaal kookt
- Doe de kook-stop techniek: kook de pasta of aardappelen vanaf het begin al mee en haal van het vuur als het water kookt. Je hoeft dus niet eerst het water te laten koken!
- Neem een pan die past bij je pit. Te groot kost meer energie om te verwarmen, te klein geeft meer energieverlies bij zowel gas als keramisch
- Let op het energielabel bij aanschaf van een nieuw fornuis. Hoe groener hoe beter!
- Kook op halfhoog of laag vuur. Dat duurt iets langer, maar spaart 45 tot 80% energie
- Let op de bereidingswijze: de magnetron kost relatief weinig energie, een frituur juist heel veel.
Tips voor boodschappen en lekkere recepten
Koop en kook alleen wat je eet
Dat lijkt logisch, maar de gemiddelde Nederlander gooit nog altijd gemiddeld 34,3 kilo eten per jaar weg. Om niet per ongeluk eten te kopen dat je eigenlijk al in huis hebt, kun je je voorraad bijhouden met gratis apps als Foodplanner of de verspillingsvrije coach van Milieu Centraal. Zo kun je in de supermarkt checken of je nog genoeg in huis hebt. Bovendien kun je er makkelijk je maaltijden mee plannen en boodschappenlijstjes voor een hele week maken. Je doet dan minder gauw impulsaankopen en koopt alleen wat je nodig hebt. Dat scheelt bovendien geld, dat is ook niet verkeerd!
Eet uit de buurt
Zo eet je niet alleen automatisch ook van het seizoen, maar steun je meteen je lokale boer, bakker, slager of kruidenier. Je bespaart daarnaast veel transport en daarmee uitstoot en jij weet als nooit tevoren waar je eten vandaan komt.
zoek hier producten van de boer in jouw eigen stad en provincie.
Eet meer plantaardig en minder dierlijk
Zoals we wel in onze Topic Mailings: Food Habits hebben besproken, is de impact van dierlijke producten zoals vlees, zuivel en eieren over het algemeen hoger dan dat van andere voedingsmiddelen zoals fruit, graan en groenten. Probeer deze dus te minderen. Let hierbij op dat vlees vervangen voor vega niet altijd even milieuvreindelijk is. Wanneer een vleesvervanger veel kaas bevat, zoals een kaasburger, is de impact ervan vergelijkbaar met dat van rundvlees. Wanneer een vleesvervanger veel melk bevat, zo’n 50%, is de impact vergelijkbaar met dat van varkensvlees en kippenvlees. Meer informatie over vleesvervangers lees je in onze vlees zonder vlees-mailing.
Eet uit blik
Wat? Ja echt! Vers eten is ook niet alles, juist omdat het snel bederft. Je hoeft daar echt niet alleen maar bruine bonen voor te eten. Coco Conserven streeft bijvoorbeeld naar haute cuisine uit blik en is gemaakt van voedsel dat anders wordt weggegooid. Zo kun je rilette van Schipholganzen bij ze kopen voor € 4,95 en maaltijdsoep Ribollitta voor € 6,50. Bederft niet!
Receptideeën: eenpansgerechten
Hoe minder pannen je warm hoeft te maken, hoe minder energie je nodig hebt. Een eenpansgerecht is dus hartstikke energiezuinig en eerlijk is eerlijk, het gemak is ook een pluspuntje. Gebruik je ook nog eens biologische ingrediënten uit de buurt, dan ben je op alle vlakken ‘lekker’ bezig.
Shakshuka Een heel lekker, makkelijk én goedkoop eenpansgerecht. Je kunt hem in een luxere variant met verse kruiden, eieren en saffraan maken, zoals deze smakelijke Shakshuka van Ottolenghi. Je kunt ook kiezen voor een goedkopere vegan variant met tofu, of een vegan variant met hummus voor dat extra vleugje duurzaamheid.
Tajine Ok, ok, een pan mogen we het niet noemen, dus officieel geen eenpansgerecht. Maar dat zien jullie wel door de vingers als je de langzaam gegaarde groenten proeft, jamm. Je kunt deze met vegetarische gehacktballetjes eens proberen, of er een echt oosters tintje aan geven, met deze tajine met aubergine, courgette, abrikozen en dadels.
Eet smakelijk!
We weten dat het best veel informatie kan zijn, en je hoeft echt niet in één keer een inductieplaat aan te schaffen. Het is vooral belangrijk dat je geniet van je eten en er alles uit haalt dat je lichaam nodig heeft. Houd het vooral lekker en behapbaar voor jezelf. En als je nou helemaal tureluurs wordt van alle mogelijkheden, kun je altijd nog duurzaam je eten bestellen!
Komende thema’s
Week 04: Strooizout
Week 05: Week van de Circulaire Economie
Week 06: Fashion Week