Duurzame stoffen

Geschreven in september 2019

We weten inmiddels dat de textielindustrie één van de meest vervuilende in de wereld is. In onze mailings hebben we vaker duurzame stoffen genoemd zoals bio-katoen, of van hennep en bamboe vezels. In deze mailing gaan we daar dieper op in: je leest de impact van verschillende duurzame stoffen in detail, zo kom je er bijvoorbeeld achter dat het gebruik van chemicaliën in de productie van een stof niet altijd hoeft te betekenen dat de stof niet duurzaam geproduceerd is. Ook delen we een nieuw (vegan) alternatief voor leer met je en geven we twee korte en makkelijke tips om makkelijk duurzame stoffen te kunnen spotten en kopen.

De impact van duurzame stoffen

Zoals onze impact analyse hieronder laat zien, zijn ook de duurzamere stoffen natuurlijk niet op alle aspecten duurzamer dan conventionele stoffen. Wanneer je dus een keuze maakt in het kopen van kleding van een bepaalde stof, moet je kiezen welke aspecten van duurzaamheid het belangrijkst voor jou persoonlijk zijn. Bijvoorbeeld: is, tijdens de groei van een katoenplant, de hoeveelheid water die gebruikt wordt belangrijker voor jou, of het gebruik van pesticiden? 

Wij zorgen er in ieder geval voor dat jij alle informatie beschikbaar hebt om een geïnformeerde keuze te kunnen maken die goed voelt voor jouzelf!

Biologische katoen

Het verschil tussen conventionele en biologische katoen is dat bio-katoen geteeld wordt zonder het gebruik van landbouwgif en genetische modificatie (GMO). Ook vindt er veel wisselteelt plaats om de voedingsstoffen die in de grond zitten te behouden.

Landgebruik

Je zou denken dat het landgebruik voor conventionele katoen en bio-katoen ongeveer hetzelfde is.

Echter, helaas is het zo dat conventionele katoenteelt een hogere opbrengst per hectare heeft omdat het gebruik kan maken van genetische manipulatie. Om dezelfde opbrengst per hectare te kunnen krijgen is er voor bio-katoen meer land nodig.

Watergebruik

Bij bio-katoen wordt er gebruik gemaakt van organische bodembedekking dat ervoor zorgt dat er minder water verdampt en dus minder water nodig is per m2. Ook doordat de bodem rijker blijft bij de teelt van bio-katoen is er ook minder water nodig.

Echter, om dezelfde reden als voor landgebruik is er ook meer water nodig voor dezelfde katoenopbrengst per hectare. Het blijkt dus dat er voor bio-katoen juist meer water nodig is dan voor conventionele katoen.

Om precies te zijn: Om genoeg bio-katoen te telen voor de productie van één T-shirt zou er zo’n 2.500 liter water nodig zijn en voor het conventionele systeem zou er ‘slechts’ 1.100 liter water verbruikt worden.

Broeikasgassen

Omdat er voor conventionele katoen en bio-katoen beide energie nodig is voor het verbouwen van de planten, het verwarmen en verlichten van de fabrieken en de machines die daar worden gebruikt zit er niet heel veel verschil in de hoeveelheid broeikasgassen die vrijkomen. Toch kost bio-katoen een beetje minder energie door het feit dat het met de hand wordt geplukt en conventionele katoen wordt met machines geplukt. Dat scheelt dus energie bij het telen van bio-katoen. De exacte hoeveelheid weten we helaas niet. 

Overige vervuiling

Volgens de Global Organic Textile Standard (GOTS), zijn er een aantal regels omtrent de productie van bio-katoen en ander biologisch textiel. We noemen er een paar:

• Producten of methodes die gebruik maken van, of het volgende bevatten, zijn verboden: PVC, ftalaten, oplosmiddelen, nanodeeltjes, genetisch gemodificeerde organismen (GMO)
• Afvalwater moet naar een werkende en erkende afvalwaterzuiveringsinstallatie worden afgevoerd
• Verpakkingen en labels gemaakt van papier en karton moeten van gerecyclede bron of PEFC of FSC gecertificeerd zijn

Deze regels zorgen er voor dat er geen chemische vervuiling plaatsvindt tijdens de groei en productie van bio-katoen.

Lyocell

Lyocell, ook bekend onder de merknaam Tencel, is een stof gemaakt van cellulose uit houtpulp. De houtpulp is vaak afkomstig van een mix van verschillende bomen waaronder eik en berk.

Landgebruik

De bomen die gebruikt worden voor de productie van lyocell worden speciaal gegroeid voor dit doeleinde, maar wel op plekken die ongeschikt zijn voor het meeste andere landbouw. Het neemt dus geen land in beslag dat anders voor voedselproductie gebruikt zou kunnen worden.

Watergebruik

Water is een belangrijk deel van lyocell productie, bijvoorbeeld voor het verwijderen van boomschors door middel van hogedrukstralen en voor het wassen van de houtpulp.

Toch wordt er voor de productie van lyocell minder water gebruikt dan voor veel andere stoffen omdat veel van het water kan worden hergebruikt. De productie van lyocell kost ongeveer 265 liter per kilogram stof. Dat is bijvoorbeeld maar een derde van de hoeveelheid water die nodig is voor de productie van dezelfde hoeveelheid viscose en wel bijna 40 keer minder dan dat voor katoen!

Broeikasgassen

Bij de productie van lyocell is er net als bij alle andere stoffen ook energie nodig. Echter, het is mogelijk om de productie te laten lopen op bio-energie afkomstig van de hernieuwbare grondstof hout. Nadat de waardevolle grondstoffen uit het hout zijn gewonnen, kan de rest worden gebruikt om thermische energie en elektriciteit op te wekken. Dit betekent niet dat dit altijd gebeurd bij de productie van lyocell, maar het gebeurd in ieder geval grotendeels wel bij de grootste producent van lyocell op de wereld: Lenzing.

Lenzing werkt ook alleen met hout afkomstig van PEFC en FSC gecertificeerde bossen. Dat betekent dat hier alleen duurzaam met de bomen wordt omgegaan wat emissie van broeikasgassen vermindert. Om specifieker te weten wat deze keurmerken zijn, lees deze mailing.

Overige vervuiling

Bij de productie van lyocell worden chemicaliën gebruikt, waaronder amineoxide en verf.

Amineoxide is een oplosmiddel dat er voor zorgt dat stukken hout in houtpulp veranderen. Dit oplosmiddel is wel een chemisch middel, maar kan voor minstens 99% worden hergebruikt en komt dus zeker niet in de natuur terecht.

De verven die gebruikt worden bij de productie van lyocell, zijn dezelfde soort verven die gebruikt worden bij de productie van andere stoffen zoals katoen en viscose en kunnen dus schadelijk zijn voor het milieu wanneer het afvalwater dat de verfresten bevat niet juist behandeld wordt. 

Hennep

Hennep is gemaakt van lange vezels uit de stengel van de plant. Deze vezels worden van de schors gescheiden via een proces dat roten heet. Daarna kunnen de vezels worden gesponnen tot een draad, dat daarna weer kan worden geweven tot een stof.

Landgebruik

Hennep heeft niet veel land nodig om te groeien. De planten kunnen dicht op elkaar groeien en per hectare kunnen er tussen 250.000 en 500.000 hennep planten groeien. Dat is gelijk aan ongeveer 20 kg hennep. Volgens de Guide to Sustainable Textiles kan hennep tot twee keer zoveel vezels per hectare opleveren dan katoen!

Watergebruik

Hennep heeft ook minder water nodig dan veel andere planten. Het kost ongeveer 300 tot 500 liter water om 1 kg hennep te produceren. Dat is ongeveer gelijk aan 1 tot 2 badkuipen vol met water. In vergelijking met katoen is dat weinig, dat gemiddeld 10.000 liter water per kg katoen nodig heeft!

Broeikasgassen

Nog een voordeel van hennep is dat het meer CO2 uit de lucht haalt dan planten gemiddeld doen. Het haalt 1.63 ton CO2 uit de atmosfeer per 1000 kg hennep. Dat is ongeveer gelijk aan de hoeveelheid CO2 uitstoot van 1 vlucht van Amsterdam naar Bangkok in Thailand!

Overige vervuiling

Hennep is een sterke plant die helemaal geen pesticiden, herbiciden en fungiciden nodig heeft. Het heeft echter wel kunstmest nodig maar de hoeveelheid bemesting is laag. Toch kan dit zorgen voor vervuiling van de grond en het grondwater. De bemesting is nodig om de plant extra stikstof te geven, maar naast stikstof heeft de hennep plant meer dan genoeg voedingsstoffen. Het stopt namelijk tussen 60 en 70% van zijn voedingsstoffen terug in de grond.

De productie van hennep kan volledig gedaan worden zonder chemicaliën, echter gebeurd dat niet altijd. Er worden tegenwoordig wel vaak chemicaliën gebruikt voor het roten, omdat het dan goedkoper en sneller gaat. Echter zijn er hiervoor minder chemicaliën nodig dan voor de productie van houtpulp. Ook bij het verven van de stof kunnen er zware metalen en andere schadelijke stoffen vrijkomen wanneer het afvalwater niet juist wordt afgehandeld.

Een positief aspect is dat hennep producten goed gerecycled en hergebruikt kunnen worden! 

Bamboe

Bamboe is een snel groeiend gras dat uit zijn eigen wortels opnieuw en opnieuw kan blijven groeien en dus eigenlijk nooit opnieuw geplant hoeft te worden. De meeste bamboe wordt in China verbouwt en daar is weinig informatie beschikbaar over hoe (duurzaam) ze daar te werk gaan.

Landgebruik

Bamboe groeit heel dicht op elkaar en dat zorgt er voor dat het niet veel land nodig heeft om te groeien. Omdat het zo snel groeit is het ook een hele efficiënte plant. Het kan tot wel 60.000 kg bamboe opleveren per hectare!

Watergebruik

Bamboe is best een dorstige plant, maar het groeit snel en is een hele sterke plant. Het vereist ongeveer 1/3 van de hoeveelheid water dat nodig is voor katoen, dus dat betekend dat het rond de 3300 liter water nodig heeft voor 1 kg bamboe.

Broeikasgassen

1 hectare bamboe kan per jaar 5.1 ton CO2 absorberen, dat kan de CO2 uitstoot van 3 inwoners van China of 1 inwoner van de Verenigde Staten compenseren! 

Overige vervuiling

Bamboe kan via verschillende manieren geproduceerd worden. Bijvoorbeeld op mechanische wijze, wat een grove stof oplevert en duurder is dan via chemische wijze. De chemische wijze wordt vaker toegepast en levert een fijnere en zachtere stof op. Hiervoor worden chemicaliën gebruikt waarvan maar 50% kan worden hergebruikt. Echter is het tegenwoordig ook mogelijk om bamboe lyocell te maken. Dit vermindert de chemische vervuiling omdat bij dat productie proces alle chemicaliën wel kunnen worden hergebruikt.

Ontwikkelingen op het gebied van duurzame stoffen

Piñatex is een vegan leer gemaakt van de vezels van ananasbladeren. Dit is een bijproduct van de ananasoogst waardoor er geen extra land, water, mest of bestrijdingsmiddelen nodig zijn voor de productie van deze stof. Omdat de ananasbladeren anders weggegooid zouden worden voorkomt het ook nog eens verspilling!

De lange vezels van ananasbladeren zijn uniek, omdat ze zich kunnen binden zonder breien of weven. Dit zorgt ervoor dat het een leer-achtige textuur kan bereiken. Piñatex kan gebruikt worden voor schoenen en tassen, maar ook voor meubels en bijvoorbeeld autobekleding.

Op het moment wordt Piñatex nog maar door 1 producent gemaakt: Ananas Anam. Zij werken met ananasboeren in de filipijnen die de vezels uit de bladeren naar Spanje sturen waar het verwerkt kan worden tot de uiteindelijke stof. Omdat de stof maar bij 1 producent beschikbaar is en erg prijzig is waardoor het niet voor elke kledingproducent mogelijk is om te gebruiken, vinden wij dat het nog onder duurzame ontwikkelingen valt. Op het moment zijn producenten van Piñatex vooral te verkrijgen bij luxe merken zoals Hugo Boss. Hopelijk in de toekomst is de stof meer wijd beschikbaar als leer-alternatief.

Bron: Ananas Anam

Tips & Tricks

Waar kan je kleding vinden gemaakt van duurzame stoffen? En hoe weet je dat het ook echt zo duurzaam mogelijk geproduceerd is? Hieronder delen we twee simpele tips.

1. Klooker helpt

Ten eerste is dit natuurlijk waar Klooker je bij helpt. De merken die wij aanraden verkopen niet zomaar kleding van hemp of lyocell, maar kunnen garanderen dat ze die op zo’n duurzaam mogelijke wijze hebben gegroeid en geproduceerd. Daarom kan je op het platform altijd checken welke merken wij je kunnen aanraden: klik hier om naar de kleding catalogus op het platform te gaan. Wel is het dus altijd belangrijk om voor jezelf scherp te hebben welke duurzame aspecten JIJ het meest belangrijk vindt.

2. Keurmerken

Keurmerken kunnen jou zeker verder helpen wanneer je op zoek bent naar kleding van duurzame stoffen. Hieronder noemen we een aantal keurmerken die handig zijn om te kennen:

• De Duitse organisatie IVN hebben we ook in onze wol mailing genoemd. Het werkt op basis van biologische teelt, milieuvriendelijke productiemethoden en een focus op hoge kwaliteitsproducten met een lange levensduur. De kwaliteitscriteria gaan over het hele productieproces: van grondstof tot eindproduct.
• GOTS (Global Organic Textile Standard) is een keurmerk dat laat zien dat een kledingstuk gecertificeerd biologisch geproduceerd is. Omdat we het al vaker over dit keurmerk hebben gehad houden we het hier kort. Op de website van GOTS kan je zien hoe hun certificering er aan toe gaat.
• Op de keurmerkenwijzer van Milieu Centraal kan je nog veel meer kledingkeurmerken vinden!