Hoe duurzaam is jouw elektronica?

Tekst geschreven in september 2018

VRAAGJE; HOE DUURZAAM IS JOUW SMARTPHONE?

Is het nodig om daarover na te denken? 

Ja, wij vinden van wel! Bij de productie van elektronica zoals je smartphone, tablet, laptop en desktop komen enkele controversiële praktijken kijken. We nemen ze met je door.

Grondstofwinning en productie

De arbeidsomstandigheden in de grondstofwinning voor deze elektronische apparaten zijn vaak slecht en zitten bomvol mensenrechtenschendingen. Zo komt er veel kinderarbeid voor. Naar school gaan zit er voor deze kinderen in ieder geval niet in en in de mijnen doen ze gevaarlijk, veeleisend werk met het risico op gezondheidsproblemen (bron: SOMO).
De arbeidsomstandigheden in de grondstofwinning voor deze elektronische apparaten zijn vaak slecht en zitten bomvol mensenrechtenschendingen. Zo komt er veel kinderarbeid voor. Naar school gaan zit er voor deze kinderen in ieder geval niet in en in de mijnen doen ze gevaarlijk, veeleisend werk met het risico op gezondheidsproblemen (bron: SOMO).

Daarnaast zijn de benodigde grondstoffen tin, wolfraam, tantaal en goud gelabeld als ‘’conflictgrondstoffen’’. Het inkomen uit de handel in deze grondstoffen wordt gebruikt als financiering voor oorlog en het leger. Dit gebeurt voornamelijk in de Democratische Republiek van Congo en de landen daaromheen (bron: Ethical Consumer).

Alle grote elektronicabedrijven waaronder Samsung en Apple hebben aangegeven geen kinderarbeid te accepteren en hun best te doen conflictgrondstoffen te vermijden. Echter is de productieketen niet transparant genoeg, erg complex en lang (controles kunnen oplopen tot wel 5 stappen terug in de keten om bij de lokale mijnen aan te komen) om dat ook daadwerkelijk aan te tonen (bron: Rabobank).

Tijdens de productie van de smartphones in de fabrieken zijn de arbeidsomstandigheden niet veel beter (bron: Prizm). In fabrieken in China worden bijvoorbeeld nationale en internationale arbeidsnormen geschonden: veel te lange werkdagen, gedwongen overwerk en het afwenden van vakbonden (bron: SOMO).

Gelukkig zijn er wel steeds meer initiatieven en bedrijven die zich inzetten om de aankoop van conflictgrondstoffen te elimineren en meer inzicht eisen in de werkomstandigheden van de arbiers. Indit artikel lees je over een aantal voorbeelden. 

Twee studenten uit Zwitserland zagen dit probleem ook en hebben het label BuyAware opgericht. Zij geloven namelijk dat de consument wel bewuste keuzes zou willen maken bij de aankoop van een smartphone of tablet, mits er transparante informatie beschikbaar is. Met BuyAware willen ze daarop inspelen en middels een ranking systeem geven ze de consument meer inzicht in de duurzaamheid van elektronica. Op het moment focust BuyAware zich alleen nog op smartphones en zijn ze hun overzicht nog aan het uitbreiden. Desondanks is dit label een goede start om ook in deze branche duurzame consumeren te stimuleren.

E-Waste en recyclen

En wat gebeurt er met de apparaten na te zijn gebruikt? E-waste (‘elektronisch afval’) lijkt net zo’n groot probleem te worden als de overdosis aan plastic waar we in de wereld mee zitten opgescheept. In 2016 hebben was er wereldwijd net zoveel e-waste als het gewicht van 4500 Eifeltorens (bron: Global E-Waste Monitor 2017). Van een circulaire economie is nog amper sprake in deze branche: bedrijven controleren en beheren niet waar hun product (of onderdelen) eindigt als de consument het weg gooit.

Er zijn wel recycle initiatieven, maar die zijn niet allemaal even eerlijk. Bijvoorbeeld in Ghana, waar veel elektronica belandt als zogenaamd tweedehands product. Echter is het vaak gewoon kapot (bron: BBC News). Net zoals in Hong Kong, waar de elektronica zou moeten worden gerecycled maar het overgrote gedeelte belandt op de stortplaats (bron: PBS NewsHour). 

In Nederland doen we het echter een beetje anders en is het initiatief Wecycle verantwoordelijk voor het leven van onze elektronica nadat wij er klaar mee zijn. Zo willen ze bijdragen aan de circulaire economie. Afgelopen jaar, in 2017, heeft Wecycle 107 miljoen kilo oude elektronica ingezameld en gerecycled en zo 345 miljoen kilo CO2-uitstoot bespaard. Wil je meer weten over hoe Wecycle te werk gaat? Lees het dan hier. Op deze pagina vind je een Wecycle inleverpunt bij jou in de buurt.

T-Mobile heeft ook een recycle campagne gelanceerd samen met Closing the Loop. Worden we blij van! Maar ook hier geldt weer dat T-Mobile dan nog niet gelijk een groen en duurzaam bedrijf is (uiteindelijk willen ze natuurlijk nog steeds het allerliefst nieuwe abonnementen en telefoons verkopen), maar het is een begin. 

DUURZAME ELEKTRONICA AANSCHAFFEN

• Aankoop uitstellen. Probeer de aankoop van nieuwe apparaten uit te stellen totdat je het echt nodig hebt. Iedere 1 a 2 jaar een nieuwe smartphone aanschaffen (omdat er een nieuw model uit is of omdat je provider je weer een actie aanbiedt) is eigenlijk best vreemd, voraal nu je weet wat er voor nodig is om het te produceren. Dus doe zo lang mogelijk met je apparaten. Dat kan je onder andere doen door de batterij te sparen en ‘slim’ op te laden. Lees meer tips op MilieuCentraal.
• Refurbised. Een andere optie is de aankoop van refurbished apparaten:gebruikte apparaten die na een reparatie weer in perfecte staat zijn voor een ‘tweede leven’. Vaak vallen hier ook apparaten onder die direct na aankoop weer zijn geretourneerd (en soms nog half in de verpakking zitten!), maar niet weer kunnen worden verkocht. Refurbished elektronica kan dus zo maar in spiksplinternieuwe staat zijn voor een goedkopere prijs! Moeite waard om te checken, hier vind je een aantal opties. Wij vinden SWOOP heel fijn, hieronder lees je er meer over en ontdek je de speciale ledenkorting!
• Duurzame merken. Toch tijd voor een nieuwe? Er zijn bepaalde keurmerken die garantie geven dat bij de productie van een apparaat rekening is gehouden met het milieu. Enkele daarvan zijn Energy Star, TCO en EPEAT. Op deze pagina zijn er nog een paar. Duurzame merken zijn nog erg schaars. Je hebt de Puzzlephone; een modulaire smartphone. Klinkt veelbelovend, maar laat nog even op zich wachten. En natuurlijk de Fairphone, die kan wel de koploper worden onder de duurzame smarthones worden genoemd. Hieronder lees je er meer over.

ONZE FAVORIETEN: SWOOP & DE FAIRPHONE

SWOOP

SWOOP is ontstaan vanuit de gedachte dat elektronische apparaten een tweede kans verdienen. Je kan er terecht voor het kopen, repareren of inruilen van mobiele apparaten. Ze werken met Apple en Samsung producten en repareren dagelijks honderden mobiele apparaten. Dat doen ze met meer dan 70 hoog opgeleide technische talenten die alles weten over jouw mobiele apparaat.

Dus; dezelfde kwaliteit, aantrekkelijkere prijs én enorm verschil in milieu belasting ten opzichte van een nieuw apparaat.

Bonuspunt; ze hebben inmiddels 4 eigen winkels! Dus stap letterlijk en figuurlijk over de drempel en kies voor refurbished elektronica 🙂

Speciaal voor Klookerleden krijg je nu €35,- korting op een refurbished iPhone (geldig t/m 2-10-2018). Via de link hieronder kom je op de speciale actiepagina terecht voor Klookerleden (kortingscode is niet nodig).

FAIRPHONE

Fairphone is met afstand de internationale koploper in de productie van duurzame smartphones. Het Amsterdamse (!) bedrijf is enorm hard op weg om de hele productieketen aan te pakken en eerlijk en milieuvriendelijk te maken, zonder te pretenderen dat ze het al voor elkaar hebben.

Fairphone traceert de oorsprong van de materialen om de toestellen te fabriceren, om te voorkomen dat er ‘conflictgrondstoffen’ worden gebruikt. Het toestel zelf is een modulaire smartphone, zo gemaakt dat de onderdelen makkelijk vervangbaar zijn. Zo ontstaat er minimale hoeveelheide-waste. Oude onderdelen recyclen ze zo veel mogelijk. Op deze factsheet lees je alles wat je wilt weten over de Fairphone.