Geschreven in januari 2021
Klooker zorgt dat jij lekker kunt leven, genieten èn tegelijkertijd bewust kunt kiezen. Alles is écht verantwoord, van topkwaliteit en betaalbaar.
Misschien is het wel het laatste moment waarop je aan duurzaamheid denkt. Als je de uitvaart van een dierbare aan het regelen bent, heb je natuurlijk hele andere dingen aan je hoofd. Maar uitvaarten zijn over het algemeen niet bepaald duurzaam, en dit heeft wel degelijk een grote impact. Als iemand tijdens zijn leven heeft geprobeerd duurzaam te leven, is dit toch mooi om ook mee te nemen in de uitvaart?
Op het moment kun je een lichaam begraven, cremeren of ter beschikking stellen aan de wetenschap. Uit een Life Cycle Assessment onderzoek van TNO bleek dat de milieu impact van begraven het grootst is, maar cremeren heeft wel degelijk ook een impact. Begraven neemt vooral veel land in, en cremeren heeft een hoge CO2 uitstoot. Er zijn ook twee andere technieken; resomeren en cryomeren, die we hieronder verder zullen uitleggen, maar helaas nog niet beschikbaar zijn in Nederland. Beide hebben een vele malen kleinere impact dan begraven en cremeren.
Natuurlijk wordt een uitvaart ook een stuk duurzamer als de ceremonie op een duurzame manier gebeurt, en wordt iemand begraven een stuk duurzamer als diegene wordt begraven in een duurzame kist, of op een natuurbegraafplaats. We hebben onderzocht hoe je een uitvaart zo duurzaam mogelijk maakt, en welke nieuwe methoden er zijn.
Cryomeren en Resomeren
Zoals we al noemden zijn in Nederland de nieuwe technieken van Cryomeren en Resomeren nog niet toegestaan. Maar uitvaartorganisatie Yarden is flink aan het lobbyen in Den Haag om resomeren legaal te maken. In Engeland is dit het al. Cryomeren gebeurt echter nog nergens.
Bij Resomeren wordt het lichaam opgelost in een chemisch bad van 180 graden, met de stof kaliloog. Binnen 2 tot 3 uur is het lichaam bijna volledig afgebroken.
Bij cryomeren wordt het lichaam bevroren. Door trillingen valt het lichaam uit elkaar. Het materiaal dat overblijft wordt vervolgens gecremeerd, waarna er een compost ontstaat dat binnen een paar maanden vergaat. Het voordeel hiervan is vooral dat er in het compost geen schadelijke stoffen zitten. Wat bij cremeren wel zo is.
Beide technieken zijn dus op het moment nog niet toegestaan, maar zijn in de toekomst misschien wel een optie, en een stuk duurzamer.
Een duurzame ceremonie
Als je duurzaamheid in acht wilt nemen tijdens een uitvaart, houdt dat niet op bij alleen de uitvaarttechniek. Duurzaamheid tijdens de ceremonie speelt een bijna net zo grote rol. Een grote vervuiler tijdens uitvaarten is het vervoer. Vaak komen mensen van ver met de auto, daar is vaak natuurlijk niet zoveel aan te doen. Maar bij een uitvaart vinden de verschillende onderdelen van de ceremonie ook vaak op andere locaties plaats. Tussen de ceremonie, condoleance en de receptie, moet het hele gezelschap vaak met de auto heen en weer rijden. Om dit te voorkomen, kun je natuurlijk kiezen voor een uitvaartlocatie die goed te bereiken is met het OV. Ook kun je kiezen voor andere duurzame vervoeropties. Voor het vervoeren van het bestaat er bijvoorbeeld een rouwfiets.
Daarnaast kan de ceremonie op veel gebieden op een milieuvriendelijke manier georganiseerd worden. Kies bijvoorbeeld voor duurzame catering, met lokale en plantaardige producten, en lokale duurzaam geteelde bloemen voor het rouwboeket. Ook het rouwdrukwerk kan natuurlijk op ongebleekt en gerecycled papier.
Natuurbegraafplaatsen
Wat begraven een stuk minder duurzaam maakt, is vooral dat begraafplaatsen ontzettend veel ruimte innemen. Op het moment wordt in Nederland een hoeveelheid land ter oppervlakte van Amsterdam bezet gehouden door begraafplaatsen. Een natuurbegraafplaats kan hiervoor een oplossing zijn. Zo wordt de ruimte die gebruikt wordt voor begraafplaatsen, ook ruimte voor de natuur. In Nederland zijn een stuk of vijftien van zulke begraafplaatsen.
Een natuurbegraafplaats is eigenlijk een stuk bos, de natuur kan er gewoon z’n gang gaan. Vaak zijn er strenge regels voor het begraven van overledenen. Die verschillen erg per begraafplaats. Zo mag je meestal geen stenen grafmonument neerzetten. In plaats daarvan worden houten monumenten, of juist bloemen of een boompje neergezet om een graf te markeren. Vaak moet de overledene ook in een lijkwade of makkelijk afbreekbare kist begraven worden, en mag de overledene geen synthetische kleding dragen.
Kist of Lijkwade
Als iemand wordt begraven of gecremeerd dan gaat de (binnen) kist ook mee. Het is dus ook belangrijk dat deze kist wordt gemaakt van duurzaam, en biologisch afbreekbaar materiaal.
De goedkoopste grafkisten worden gemaakt van spaanplaten. Dit is niet zo duurzaam, omdat er schadelijke stoffen in zitten. Je kunt beter kiezen voor een kartonnen kist, massief houten kist (van hout met keurmerk) of voor een lijkwade.
Loop of life
Of je kiest voor een Loop Cocoon. De Loop Cocoon is een levende kist die wordt gemaakt van mycelium: het wortelnetwerk van paddenstoelen. Mycelium is ‘s werelds beste recycler, dat organisch materiaal omzet in compost. Het is misschien een beetje een gek idee, maar op deze manier wordt het lichaam dat begraven wordt dus omgezet naar waardevolle voedingstoffen voor de natuur.
FAIR coffins
Bij Fair coffins maken ze grafkisten van houtvezels, vergelijkbaar met karton. Deze kisten zijn helemaal ecologisch gemaakt, en biologisch afbreekbaar. De uitvaartkisten van FAIR coffins zijn uitgebreid getest en goedgekeurd voor crematie door zowel Yarden, Dela en de Landelijke Vereniging van Crematoria. en opgenomen in haar goedgekeurde materialenlijst. Daarnaast zijn FAIR coffins door de natuurlijke materialen zeer geschikt voor (natuur)begrafenis. De materialen vergaan in de aarde zonder schadelijke materialen achter te laten. Ook heeft FAIR coffins gekozen om juist mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten. En hen zo te voorzien van een plek in de maatschappij. De kisten zijn ook nog eens de meest betaalbare van het land!
Lijkwade
In plaats van voor een grafkist, kan je ook kiezen voor een lijkwade. Een lijkwade is eigenlijk een doek, die de grafkist vervangt. Het lichaam ligt dan op een opbaarplank, gewikkeld in deze lijkwade. Lijkwades kunnen van veel verschillende stoffen gemaakt worden. Voor een duurzame wade kun je het beste kiezen voor hennep, eco linnen, eco jute, wol of vilt. Zo weet je zeker dat het materiaal biologisch afbreekbaar is, en dat er geen schadelijke stoffen in de grond terecht komen. Ook deze vindt je o.a. bij Fair Coffins.
Grafstenen
Normaal gesproken worden grafstenen gemaakt van graniet. Dat graniet wordt gewonnen in Azië, en vervolgens naar Nederland vervoerd. Als een graf verwijderd wordt, worden grafstenen vaak verpulverd, en komen ze bijvoorbeeld onder het wegdek terecht, in plaats van dat ze hergebruikt worden voor nieuwe grafstenen.
Een gloednieuwe grafsteen van natuursteen is dus niet de meest duurzame keuze.
Circle stone
Wil je toch graag een natuursteen? Kies dan voor een steen van Circle stone. Begraafplaats beheerders kunnen oude grafstenen van verwijderde graven aanbieden aan Circle stone. De stenen gaan dan naar een steenhouwer, die de grafsteen weer als nieuw kan maken. Daarna kan de steen gepersonaliseerd worden, en weer een nieuw ‘leven’ krijgen op een nieuw graf.
Iets anders dan natuursteen
Je kunt natuurlijk ook kiezen voor een ander soort grafmonument. Op de meeste natuurbegraafplaatsen mag je zelfs geen grafstenen neerzetten. In plaats daarvan kun je kiezen voor een ander gedenkteken. Misschien kun je wel een boom planten op het graf, een zwerfkei als grafsteen gebruiken, of simpelweg een houten gedenkteken neerzetten.
Een uitvaart heeft wel degelijk een duidelijke impact, en er zijn een heleboel manieren waarop we die impact kunnen verkleinen. En als je jouw dierbare wilt eren op de manier die hij/zij in het leven stond, dan kan een bewuste duurzame uitvaart misschien wel niet ontbreken. Ben je op zoek naar een duurzame uitvaartondernemer in de buurt? Kijk dan bijvoorbeeld op de site van de stichting GreenLeave. Hieronder kun je zoeken naar een uitvaartverzorger die op een mooie duurzame manier te werk gaan.
