Klooker

Concrete hulp bij verduurzamen. Samen maken we duurzaam consumeren het nieuwe normaal!

Home » Archives for March 2020

Archives for March 2020

Herenboeren en andere vormen van lokaal eten

Geschreven in maart 2020


Klooker zorgt dat jij lekker kunt leven, genieten èn tegelijkertijd bewust kunt kiezen. Alles is écht verantwoord, van topkwaliteit en betaalbaar.

Wereldwijd zorgt het verbouwen, maken en eten van eten voor zo’n 20 tot 35 procent van de milieubelasting. Dat duurzaam eten belangrijk is, is dus vanzelfsprekend. Om duurzaam en lokaal te eten kun je natuurlijk voor biologische en duurzame producten uit de supermarkt kiezen. In dit artikel bespreken we wat opties voor biologisch voedsel. De meest duurzame versie van eten is eten met het seizoen. En tegenwoordig zijn er ook verschillende manieren om meer betrokken te zijn bij het eten dat je eet, en je meer weet wat de seizoensgroenten nou eigenlijk zijn. Dit kan natuurlijk door zo veel mogelijk Albert Heijn moestuintjes op te sparen, maar tegenwoordig zijn er ook veel lokale initiatieven waar je aan mee kunt doen zonder dat je groenten in je vensterbank of achtertuin hoeft te verbouwen. Zo zijn stadsmoestuinen weer populair. En als je een duurzaam project wilt steunen en betrokken wilt zijn bij je eten, zonder zelf aan het oogsten te gaan, kun je je bijvoorbeeld aansluiten bij een herenboerderij bij jou in de buurt. 

Herenboeren 

In Nederland komen in de laatste jaren steeds meer herenboerderijen op. Een Herenboerderij is een boerderij waar de boer niet de eigenaar is van de boerderij. De boerderij is eigendom van een groep huishoudens (ongeveer 200). Zij pachten samen een stuk land en hebben een boer in dienst die op duurzame manier te werk gaat. Alle huishoudens die meedoen aan het project worden Herenboeren genoemd. 

Waarom Herenboer worden? 

Er zijn meerdere redenen waarom een Herenboer worden wat voor jou kan zijn. Het meest voor de hand liggende is natuurlijk dat je als de herenboerderij eenmaal van de grond is gekomen, alle huishoudens wekelijks een deel van de oogst ontvangen. Ze krijgen dus elke week een heleboel duurzaam, gezond en super vers eten. Ongeveer 60% van wat er gemiddeld aan eten nodig is in een gezin, maar dit hangt natuurlijk af van de oogst. 

herenboerderij rotterdam
Druk aan de slag bij de Herenboerderij in Rotterdam

Daarnaast help je mee met het opzetten van een duurzaam voedselsysteem en ben je zelf betrokken bij het eten wat je eet. Sommige mensen vinden het fijn dat ze hun eten dicht bij huis kunnen halen, anderen vinden het top dat er geen plastic verpakkingen worden gebruikt. Weer anderen vinden het fijn om af en toe in de frisse lucht op de boerderij te zijn. Op de meeste herenboerderijen mag je als Herenboer meehelpen op de boerderij, maar dat hoeft niet. Ouders worden ook vaak Herenboer, omdat ze hun kinderen willen laten zien waar hun eten vandaan komt. 

Hoe word je Herenboer? 

Herenboer wordt je door onderdeel te worden van een herenboerderij. Op de site van Herenboeren in Nederland staat een overzicht van welke lopende projecten er op dit moment zijn. Er zijn op het moment in Nederland vijf Herenboerderijen die volledig lopen. Maar er zijn ook veel verenigingen die bezig zijn met het opzetten van een Herenboerderij, die hebben extra leden hard nodig om te zorgen dat hun plan van de grond komt. De meeste lopende boerderijen nemen nog graag nieuwe leden aan, en de verenigingen die bezig zijn met het opstarten van een Herenboerderij hebben meestal juist nog meer leden nodig. 

Om een Herenboerderij te beginnen moet een vereniging zorgen dat er minstens 150 gezinnen zijn die geld in willen leggen. Er is namelijk geld nodig voor het opstarten van de boerderij. Meestal is dit 2000 euro per huishouden, geld dat de leden weer terug kunnen krijgen als ze willen stoppen met de Herenboerderij, en een nieuw lid hun plaats inneemt. Als de boerderij eenmaal loopt betalen alle leden een maandelijks bedrag, zodat de boerderij kan blijven lopen. Dit bedrag verschilt per boerderij, maar is meestal rond de 25 euro per persoon per maand voor vegetariërs, en rond de 45 euro inclusief vlees. Als er bijvoorbeeld meer Herenboeren bij een boerderij zijn, is dit bedrag lager. Dit is niet duurder dan boodschappen doen bij de biologische supermarkt, en zo ben je ook nog eens onderdeel van een leuk project. 

Herenboerderijen in Nederland die al draaiend zijn, zijn de Herenboeren Groote Modderkolk (tussen Apeldoorn, Hoenderloo, Zutphen en Dieren), Herenboeren de Vlinderstrik (Rotterdam), Herenboeren Wilhelminapark (Boxtel, Vught, Sint-Michielsgestel), Herenboeren Goedentijd (Tilburg), Herenboeren De Groote Heide (Eindhoven), Herenboeren Land van Weert (Weert en Nederweert) en Herenboeren Op ‘t Lies (Breda)

Betrokken zijn bij duurzaam en lokaal eten 

We snappen natuurlijk dat niet iedereen zo 2000 euro kan ophoesten om onderdeel te worden van een Herenboerderij. Gelukkig zijn er ook veel andere manieren waarop je buiten de biologische supermarkt aan duurzaam biologisch eten kunt komen.  

Stadslandbouw

Het komt de laatste jaren steeds meer voor, het verbouwen van allerlei groenten, fruit en kruiden in (de buurt van) de stad. Als je er de tijd voor kunt maken, en het leuk vind om zelf ook echt met je handen in de aarde te zitten, dan is dit een leuke optie.

stadslandbouw

Er zijn veel verschillende soorten van stadslandbouw. Het meest voor de hand liggende is de stadstuin. Die tuintjes in de stad zijn niets nieuws. Vroeger hadden arbeiders een zogenoemd volkstuintje, om eten te verbouwen om hun lage loon aan te vullen. Tegenwoordig hebben stadstuinen behalve het besparen op eten nog veel meer functies. Sommige stadstuinders beginnen met hun stadstuin, omdat het een over het algemeen duurzame vorm van landbouw is. Anderen zien het als een rustpunt in een druk leven, om lekker in de buitenlucht te zijn. Er komen ook steeds meer varianten op stadslandbouw bij die als doel hebben mensen in de buurt met elkaar te verbinden. Een buurtmoestuin kan bijvoorbeeld een goede ontmoetingsplek zijn voor de hele buurt. Ook zijn er stadstuinen om kinderen te leren over landbouw. 

Contract met je lokale boer

Bij sommige boerenbedrijven kun je tegenwoordig een soort oogstabonnement nemen. Aan de ene kant is dit vergelijkbaar met het zijn van een Herenboer, alleen is de boer nog wel de eigenaar van het bedrijf. Je hoeft dus ook geen instapkosten te betalen. In plaats daarvan betaal je alleen een bepaald bedrag per periode, zodat de boer zijn kosten kan dekken. In ruil voor je bijdrage deel je mee in de oogst, maar als de oogst slecht is krijg je natuurlijk ook minder. Bij sommige boerderijen mag je meebeslissen over wat er geplant wordt en zelfs de bedrijfsvoering. Soms mag je zelf komen oogsten, en soms wordt de oogst gedaan door de boer.

Boerenbedrijven die op deze manier werken zijn bijvoorbeeld Hof van Twello (Gelderland) De Vrije Akker in Grubbenvorst (Limburg), Ús Hôf Sibrandabuorren (Friesland) en de Voedselketen in Oirschot (Noord-Brabant). 

VoKo (voedselcoöperatie) 

In veel steden zijn er VoKo’s, ook wel voedselcoöperaties. Er zijn verschillende vormen, maar over het algemeen zijn dit consumenten met dezelfde ideologie die samen inkopen bij een groothandel of boer. Meestal is het de bedoeling dat iedereen naast de kosten van het eten een bepaald bedrag betaald voor de organisatie. Soms wordt er een winkel opgericht, waar alleen leden hun boodschappen kunnen doen. Bijna altijd gaat het om duurzame, eerlijke en lokale producten. Vaak hebben VoKo’s ook een sociaal aspect, en wordt er bijvoorbeeld eens in de zoveel tijd samen gekookt. 
Een aantal VoKo’s in Nederland zijn VokoMokum, Foodcoop Amsterdam, Foodcoop Noord en Voedlink Amsterdam Oud-West (allemaal in Amsterdam), Voko Den Haag Centrum en Voko Westland (in Den Haag), VOKO Utrecht, Voedselkollektief Amersfoort en Voko Lent.

Er zijn dus een heleboel manieren waarop je op lekker, vers en duurzaam eten kunt komen. Bij sommigen kost dit wat meer moeite en soms een grotere investering, maar je krijgt er wel meer betrokkenheid, een leuke ervaring en vaak ook leuke sociale contacten voor terug. In het lijstje hieronder staan een aantal supermarkten waar je biologisch boodschappen kan doen, maar er zijn er natuurlijk nog veel meer!

  • Odin (20 winkels, webwinkel + thuisbezorgdienst, groothandel, imkerij, academie)
  • Ekoplaza (winkels, webshop, app, thuisbezorging)
  • Landmarkt (in Amsterdam, thuisbezorging via tringtring)
  • Marqt (diverse winkels in het land, geen online shop of thuisbezorgdienst)
  • De Natuurwinkel (diverse winkels in het land, geen online shop of thuisbezorgdienst)
  • GooodyFooods (in Zwolle, geen online shop of thuisbezorgdienst)
  • GoodyFoods (in Hilversum, geen online shop of thuisbezorgdienst)
  • Bio bij Jansen (In Leeuwarden, geen online shop of thuisbezorgdienst)

Nu heb je een overzicht van veel verschillende opties om lokaal en duurzaam te eten. Het is aan jou om te kiezen of dit, en op welke manier, bij je past. Hieronder hebben we nog twee leuke tips en kortingen als je liever het heft thuis in eigen hand neemt.

Rotterzwam

Rotterzwam, die hebben jullie natuurlijk al vaker voorbij zien komen. Het is een Rotterdams bedrijf, met als visie om kringlopen (de zogenaamde ‘loops’) te sluiten, grondstoffen maximaal te benutten, en lokaal voedsel te produceren. Deze visie maken ze waar door oesterzwammen te kweken op koffiedik, die ze overal in Rotterdam ophalen. De gekweekte zwammen leveren ze ook weer lokaal, binnen Rotterdam. 

Om meer bewustzijn te creëren over het kweken van paddenstoelen op koffiedik, en de circulaire economie tastbaar te maken, hebben ze bij Rotterzwam de Growkit ontworpen. Met de Rotterzwam Growkit kun je zelf thuis oesterzwammen kweken. En daar hoef je echt geen groene vingers voor te hebben. Het enige dat je nodig hebt, is wat geduld, en koffiedik, daar heb je met al dat thuiswerken vast genoeg van (en zo maak je je koffie pas écht zero waste!). Ook een leuk project voor met de kids! Je kunt je zelfs aanmelden voor een handige e-mailer. Dan ontvang je 7 mails met video-instructies, foto’s en achtergrondinformatie over het kweekproces. Op deze manier wordt je stap voor stap door het hele kweekproces geleid. Na de laatste mail stopt de verzending en ontvang je geen mails meer.

Kun je niet wachten op lekkere oesterzwammen? In het licht van de huidige crisis kun je Rotterzwam ook extra helpen als je in Rotterdam woont. Je kunt namelijk via Rechtstreex Rotterdam hun oesterzwammen kopen die normaliter voor de horeca bedoeld zijn. Al die mooie oogst weggooien, dat willen ze natuurlijk niet!

Moestuinieren met kinderen

Natuurlijk is op het moment niets lekkerder dan met de kids de tuin in gaan. Moestuinieren met Kinderen is een jaarronde online cursus voor moestuinieren in de volle grond. Je krijgt wekelijks lessen in je inbox, die je de fijne kneepjes van het moestuinieren leren, precies wanneer je het nodig hebt. Behalve uitgebreide informatie over moestuinieren ontvang je leuke kinderactiviteiten, recepten en interessante wetenswaardigheden over de natuur.

Voor € 3,50 (2.75 euro met Klooker korting!) per week ontvang je meer dan 300 lessen en heb je een jaar lang toegang tot al het lesmateriaal. Ook kun je je aanmelden voor de besloten FB-groep waar deelnemers vragen aan elkaar kunnen stellen en tips kunnen posten.

Zero waste koffie

Geschreven in maart 2020 door Myrthe.


Klooker zorgt dat jij lekker kunt leven, genieten èn tegelijkertijd bewust kunt kiezen. Alles is écht verantwoord, van topkwaliteit en betaalbaar.

We drinken flink wat bakkies troost met z’n allen. Gemiddeld zo’n 4 kopjes per dag, waarvan we er 3 thuis zetten. Maar wat leveren al die koffietjes op aan afval? Nou, dat ligt nogal aan de zetmethode, maar we kunnen je al verklappen dat de ‘makkelijke’ cups en pads een prijs hebben: afval. En dat terwijl er zoveel makkelijke zero waste zetmethodes zijn! Deze mailing zit boordevol do’s en dont’s voor een lekker duurzaam kopje koffie. Zeker in deze tijden is het handig als je de supermarkt zo min mogelijk hoeft te bezoeken. Dus neem nog een slokje en lees verder!

Waarom single use koffiecups geen goed idee zijn

Het zal je niet verbazen dat single use verpakkingen geen duurzame opties zijn. Fabrikant Nespresso, van de aluminium koffiecups, weet dat ook en biedt een recycle optie aan voor hun aluminium cups.

“Wij hebben heel bewust voor aluminium gekozen, als duurzame optie. Onze capsules zijn namelijk niet alleen te recyclen, ze zijn oneindig te recyclen.”
Bron: Retailtrends

Klinkt goed? In de praktijk valt het tegen. Hoewel Nespresso stappen zet in verduurzaming en het beperken van de CO2-uitstoot, worden met dit recycle programma momenteel nog maar 24% van de cups gerecycled. De rest wordt verbrand als restafval en is daarmee juist erg schadelijk voor het milieu. De productie van aluminium heeft namelijk een grote voetafdruk. En sowieso: zouden we afval niet liever mijden dan maken? Het is misschien handig voor de kleinverbruiker dat je één kopje per keer kunt zetten en geen leftovers hoeft weg te gooien. Maar buiten dat zorgt deze zetmethode alleen maar voor onnodig afval.

Zoals je kon lezen in ons eerdere artikel over de impact van koffie, worden er wereldwijd zo’n 10 tot 12 miljard koffiecups gebruikt per jaar. Een deel daarvan is van plastic, een ander deel, zoals de Nespressocups, zijn van aluminium.

De plastic koffiecup kost

  • 5g plastic per cupje
  • 75 miljoen liter olie per jaar om alle plastic cups te maken
  • 2kg CO2-uitstoot per liter olie. Dat is samen 150.000 ton CO2 per jaar.

Om over de afvalverwerking nog maar te zwijgen, want je komt moeilijk verantwoord van de cups af. Ze kunnen niet gerecycled bij het plastic omdat er koffiedik in zit. Het koffiedik kan op zijn beurt niet bij het gft in z’n plastic verpakking. Volgens Milieu Centraal kun je de cups het beste openmaken, uitspoelen en bij het plastic afval gooien. Dat zou inderdaad al een stuk schelen. Maar nemen mensen echt die moeite? En gaat dat niet volledig voorbij aan het idee van ‘gemak’ van de zetmethode?

Biologisch afbreekbare koffiecups

Er zijn ook initiatieven voor andere, minder vervuilende materialen voor koffiecups. Die maken geen gebruik van aluminium of plastic, maar van suikerriet of andere hernieuwbare en biologisch afbreekbare materialen. Zo is er het merk Peeze, dat cups maakt van suikerriet en cellulose. Een stuk beter dan plastic of aluminium, maar nog steeds niet de beste optie voor je milieuvriendelijke koffie. Want hoewel de grondstoffen van de verpakking hernieuwbaar zijn, is het afval niet te recyclen. Geen nood, je hoeft je Nespresso apparaat echt niet weg te gooien. Lees maar verder!

6x zero waste koffie zetten

1. Hervulbare koffiecups

Handig, je hoeft je apparaat voor cups nog niet weg te gooien. Er zijn ook soorten die je keer op keer kunt gebruiken en vullen met je eigen koffiemaling. Zorg dan wel even voor de juiste maling, anders bouwt er te veel of te weinig druk op in je apparaat. Bij Simon Lévelt kun je koffie laten malen in precies de juiste graad. Maalgraad 3 of 4, dat is afhankelijk van je cup. Oh, en vergeet niet het apparaat uit te zetten na gebruik 😉

Tip Kijk goed of jouw apparaat wel geschikt is voor hervulbare cups. Een met een pin die de bovenkant van de cups perforeert werkt bijvoorbeeld niet.

Nadeel Het vullen is meer gedoe. De tijd van ‘cuppie erin en gaan’ is met de hervulbare cups voorbij. Dat hoeft helemaal niet erg te zijn natuurlijk, maar was het niet het ding dat ze gemakkelijk in gebruik zijn?

Waar te koop?

Starterkits verkopen ze bij Simon Lévelt en zelfs bij gewoon bij de HEMA. Je kunt bij allebei zowel in de winkel als online terecht, of bijvoorbeeld bij bol.com, Wijzijneco voor de RVS variant.

In normale tijden zouden we je graag wijzen op lokale winkels. Maar nu zouden we je ook willen wijzen op het belang van veel thuisblijven. Online opties zijn op dit moment verantwoorder, en als je 1x een herbruikbaar alternatief hebt aangeschaft, hoef je daarna minder naar buiten. Mooi toch?

2. Cafetière/French press

Echt een zero waste favorietje dit: een glazen kan met een deksel waar een metalen filter aan zit. Dat filter duw je naar beneden als de koffie ca. 4 minuten heeft getrokken, waardoor alle koffie op de bodem blijft liggen. Neem wel een grove maling, filterkoffie maling komt vaak door het metalen filter van de cafetière.

Feit Het metalen filter laat veel meer oliën en vetten door dan een papieren filter. Hierdoor is de smaak van de koffie voller dan die van filterkoffie, maar de koffie is ook een stuk vetter. Jep, vette koffie!

Tip Wees geduldig en druk niet te hard! Je wil liever niet de koffieprut van het plafond moeten vegen omdat je iéts te enthousiast was met de press. We spreken uit ervaring. Rustig aan dus 😉

Waar te koop?

De French Press is makkelijk te verkrijgen. Een (online) shoprondje bij de Bijenkorf, Hema of Ikea moet zijn werk doen. Mooiere en ook iets stevigere varianten vind je bij het merk Bodum, te koop in bijna elke koffiespeciaalzaak, de Dille & Kamille en Simon Lévelt.

3. Percolator

Coffee Italian Style, voor een lekker pittig bakkie. Niet geschikt voor grootverbruikers, want met de meeste pruttelpotjes kun je maar een paar kopjes tegelijk zetten. Het duurt bovendien even voor alles van beneden naar boven is doorgelopen, maar dan heb je wel echt lekkere koffie. En op één of andere manier geeft het pruttelende geluid van deze zetmethode een heerlijk huiselijk gevoel.

Waar te koop?

Het meest voorkomende percolatormerk is Bialetti, net als de French Press verkrijgbaar in kookwinkels en koffiespeciaalzaken zoals Simon Lévelt. Voor een iets goedkopere huismerkvariant kun je wederom naar Hema, Ikea en Dille & Kamille.

4. Filterkoffie met herbruikbare koffiefilters

Voor sommigen is dit gewoon de allerbeste koffie. Handig als je visite hebt, want je zet makkelijk een grote pot. Koffiefilters kunnen gewoon bij het GFT na gebruik, maar nog beter zijn herbruikbare filters. Daardoor hoef je nooit meer filters weg te gooien. Zoals bijvoorbeeld Deze van Simon Lévelt, of de herbruikbare filters van bio-restkatoen van FAIR coffee, gewoon in Nederland gemaakt. En mocht je op outdoor vakantie zijn en je herbruikbare koffiefilter vergeten zijn, dan kun je altijd nog een koffiesok gebruiken.

Waar te koop?

We willen niet te veel in herhaling vallen, maar Simon Lévelt en Dille & Kamille zijn echt je go-to voor deze filters. En om er een onverwachte wending aan te geven, bij Bever Sport zijn ze ook te krijgen. Vast doordat deze filters zo handig zijn op reis.

Een klein, vrij nieuw merk is het FAIR koffiefilter van biokatoen. Sinds kort online verkrijgbaar en laten wij nou toevallig een mooie actie met ze hebben!

15% korting op FAIR herbruikbare koffiefilters van biologisch katoen

Deze katoenen koffiefilters worden in Nederland gemaakt van reststof, door mensen op een sociale werkplaats.

Klik om naar de kortingspagina te gaan.

5. Cowboykoffie

Bron: Vivakoffie

Ook wel de Al Fresco methode genoemd en heel geschikt voor Marrokkaanse koffie. Je maakt dit lekker in het bos met een ketel op het kampvuur of gewoon op je inductieplaat, voor de keukencowboys onder ons. Breng het water aan de kook en laat het nét een paar graden afkoelen. Voeg vervolgens je de grofgemalen koffie toe en het wachten kan beginnen. Terwijl je het drankje zo’n 4 minuten laat trekken, zakt het koffiedik naar beneden. Na een tijdje wachten kun je de koffie – heel langzaam – in bekers schenken.

Nadeel hoe langzaam je ook schenkt, er komt eigenlijk altijd wel koffiedik mee. De laatste slokjes kun je dus beter in je kopje laten, of je schenkt de koffie door een zeefje. Het vergt bovendien aardig wat geduld tot alles naar de bodem is gezakt. Ze noemen dit niet voor niets slow coffee.

Tips

  • Gebruik een zeefje bij het schenken
  • Voeg een paar eetlepels koud water aan je ketel toe om de koffieprut sneller te laten zakken
  • Voeg een snufje poeder van eierschaal toe. Dat maak je door schoongemaakte eierschalen te drogen en verpulveren. Het bindt de koffieprut, waardoor het sneller zakt. Bovendien doen de schalen wat met de smaak, want de koffie smaakt daarna minder bitter.

6. Koffie van de pistonmachine

Ze zijn steeds populairder en eerlijk is eerlijk, er komen verdraaid lekkere koffietjes uit pistonmachines. Het is een behoorlijke investering, en het moet maar net in je keuken passen, maar dan kun je wel een flink aantal jaar vooruit. Bovendien zit er meteen een melkopschuimer aan, zodat je zelf je flat white met havermelk kunt maken. Knappe barista trouwens die met een huis-tuin-en-keukenmachine goed melkschuim weet te maken om figuurtjes mee te schenken. Is jou dat weleens gelukt?

Bijna Zero Waste

Natuurlijk heeft iedereen zo zijn eigen koffieritueeltjes en zijn eigen voorkeur voor smaak en gemak. Gelukkig zijn er voldoende zetmethodes die duurzaam zijn en naast lekkere koffie bíjna geen afval opleveren. Bijna, want het koffiedik houd je altijd over. Gelukkig kun je dat bij het GFT of op de composthoop gooien, maar nog veel beter: je kunt het hergebruiken! Niet nog eens voor een bakkie koffie (blegh), maar om mee te scrubben, oesterzwammen op te kweken, je planten mee te voeden en nog veel meer. Kijk hier eens om inspiratie op te doen voor het gebruiken van je koffiedik. Enjoy!

Komende thema’s

Made to order
Vegan kaas

Wil je ons tips geven over de komende onderwerpen? Stuur dan een mailtje naar ons terug!

Check onze lopende kortingen.

Ga naar de kortingspagina!

Vrouwenzaken en duurzaamheid

Geschreven in maart 2020


Klooker zorgt dat jij lekker kunt leven, genieten èn tegelijkertijd bewust kunt kiezen. Alles is écht verantwoord, van topkwaliteit en betaalbaar.

Bij sommige gebeurtenissen vergeet je stil te staan bij duurzaamheid. De menstruatie is precies zo’n moment. Als het weer die tijd van de maand is sprint je snel naar de drogist om maandverband en tampons in te slaan. Want dat is wel zo makkelijk. Een vrouw verbruikt in haar leven zo’n 10 duizend stuks tampons of maandverband, dat is zo’n 60 kilo afval. Normaal maandverband wordt niet gerecycled en bestaat grotendeels uit plastic. Niet het meest duurzame product dus. Gelukkig zijn er een boel verschillende alternatieven op komst.  

Vervuiling door menstruatieproducten 

Regulier maandverband wordt gemaakt van katoen, ‘fluff pulp’ (dit zijn uitgeplozen houtvezels), absorberende kunststofkorrels (die van aardolie worden gemaakt) en plastic. Aardolie is eindig en de winning ervan zorgt voor de uitstoot van veel broeikasgassen. Voor het hout wat gebruikt wordt worden bomen gekapt en het aanplanten van bos kost veel ruimte.  Daarnaast worden er bij het verbouwen van katoen en de productie van synthetische stoffen in tampons en maandverband allerlei pesticiden en bleekmiddelen gebruikt.  

Naast de productie is ook het afval dat achter blijft een probleem. Tampons en maandverband behoren tot restafval, en zijn dus niet te recyclen. De hoeveelheid afval die achterblijft, is enorm. Per jaar in de Europese Unie zo’n 590,000 ton. Dit afval beland meestal in stortplaatsen (87% in de EU) of wordt verbrand (13%). Niet het meest duurzaam, omdat het land in beslag neemt, lucht en water kan vervuilen, en de verbranding veel broeikasgassen uitstoot.  

Soms worden menstruatieproducten door de WC gespoeld. Dit is al helemaal slecht voor het milieu. Zodra het maandverband en de tampons uit elkaar vallen komen er microplastics en chemicaliën in het water terecht die zo in ecosystemen terecht komen en daar schade aanrichten.

Alternatieven 

Ten eerste willen we benoemen dat er al redelijk wat tampons en wegwerp maandverband op de markt zijn gekomen zonder plastic, maar gemaakt van bijvoorbeeld bio-katoen. Zoals de producten van NatraCare en Yoni. Al een stuk beter voor het milieu, en je eigen lijf. Maar we kijken in dit artikel graag nóg een stapje verder: naar herbruikbare menstruatie artikelen.

Menstruatiecup 

Een alternatief voor de tampon dat steeds populairder wordt is de menstruatie cup. Vroeger kreeg je meestal verafschuwende reacties. Maar nu is het een veelgebruikt middel wat ook op sociale media vaak voorbijkomt met verschillende sporters en bekendheden als ambassadeur.  

menstruatiecup

Wat is het precies? Een cupje, meestal gemaakt van medisch siliconen, een materiaal dat geen schadelijke stoffen bevat en geen invloed heeft op je lichaam. Het cupje absorbeert je bloed niet, maar vangt het simpelweg op. Hierdoor heeft het in tegenstelling tot tampons geen invloed op je slijmvlies en vagina flora. Daarom is het een stuk gezonder dan tampons.  

Het inbrengen van de cup kan in het begin even een opgave zijn, maar oefening baart kunst. Je brengt de cup in door hem op te vouwen. Eenmaal ingebracht vouwt hij uit en ontstaat er een licht vacuüm, waardoor hij niet kan lekken.  

Het gebruiken van een menstruatie cup scheelt een heleboel afval. Een cup gaat wel 5-10 jaar mee. Denk je eens in hoeveel maandverband en tampons dat zijn. Het is ook een stuk goedkoper. Een cup kopen lijkt misschien een investering, maar gemiddeld heb je dit er binnen 4-8 menstruaties al uit! Pas wel op voor goedkope cups uit verre landen, die kunnen stoffen bevatten die je liever niet in je lichaam wilt hebben. Zorg er daarom voor dat je een cup koopt met een keurmerk voor de materialen die gebruikt worden. Bekijk hier bijvoorbeeld alle merken die goedgekeurd zijn door de FDA in de V.S. (En alle merken die wij hieronder noemen kun je ook gewoon vertrouwen)

Waar te koop?

In Nederland verkopen ze bij de Kruidvat, Etos en Trekpleister de Organicup. Bij Ekoplaza kun je de Ladycup in de schappen vinden, en in sommige filialen van Monki vind je de Lunette menstruatiecup. Bestel je liever online? Ga dan naar Katoen&Ko of Cute Cotton.

Wasbaar maandverband 

Wasbaar maandverband van Ecofemme
Wasbaar maandverband van Ecofemme

Bij wasbaar maandverband krijg je misschien een beetje een ouderwets beeld. Maar het zijn zeker niet meer de katoenen doeken die in de 20ste eeuw gebruikt werden. Tegenwoordig zet je het meeste herbruikbare maandverband vast met vleugels en een klein drukknoopje. Het materiaal verschilt van biologisch katoen tot bamboevezels en absorbeert een stuk beter dan de ouderwetse lappen. Ook heeft het meeste wasbare maandverband een waterdicht laagje waardoor je niet kunt doorlekken.  

Om wasbaar maandverband schoon te maken kun je het even in koud water laten weken en vervolgens op 40 graden wassen, gewoon met de rest van je was. Daarmee wordt het al goed schoon! Vooral omdat je het maandverband gewoon met de rest van je was kunt wassen heeft het nauwelijks negatieve invloed op het milieu en is het ook een stuk goedkoper dan wegwerp maandverband.  

Waar te koop?

Een aantal merken die duurzaam wasbaar maandverband maken zijn Ecofemme en Imsevimse. Helaas zijn er nog weinig fysieke winkels die wasbaar maandverband verkopen, maar wel een heleboel webshops, zoals Katoen & Ko, Cute Cotton, Tante Rosa en Greenjump.nl.

Speciale onderbroek , de “period panties”

Er zijn ook speciale menstruatieonderbroeken op de markt. Deze onderbroeken hebben een soort ingebouwd maandverband. Het bestaat uit meerdere lagen die vocht afvoeren en bacteriën verdrijven, met een waterdichte laag aan de buitenkant. De binnenste laag is meestal van katoen en daarom nog steeds comfortabel. Hoeveel het ondergoed absorbeert, verschilt per merk. Het kan wel nodig zijn om op zware dagen meerdere keren per dag van ondergoed te wisselen.  Of het te gebruiken in combinatie met je menstruatiecup.

Net als wasbaar maandverband spoel je menstruatieondergoed gelijk na gebruik uit met water. Daarna kun je ze met de hand wassen of in de wasmachine doen samen met andere fijne was, zoals bh’s of lingerie.  

Waar te koop?

Merken die we aanraden voor period panties zijn Thinx en Swaens. Ook menstruatieondergoed is nog nauwelijks in fysieke winkels te vinden. Online is er wel weer een ruim aanbod aan menstruatieondergoed te vinden. Bijvoorbeeld bij Katoen & Ko, maar ook bij ASOS en Bol.com zijn period panties te bestellen.

Intieme zeespons 

Bij een zeespons denk je misschien niet per se aan een goed alternatief voor tampons. Maar eigenlijk is het zo gek nog niet. Van oudsher worden natuurlijke zee sponzen voor een heleboel dingen gebruikt; vooral om schoon te maken, maar ook voor onder de douche of in bad. De sponsdieren die gebruikt worden voor intieme zeesponzen zijn niet gebleekt en bevatten geen chemicaliën. De spons gebruik je door hem nat te maken, uit te knijpen en vervolgens in te brengen als een tampon. Als je de spons te groot vindt, kun je hem gewoon bijknippen. Tussendoor kun je de spons uitspoelen en opnieuw gebruiken. Als je hem echt goed schoon wil hebben is het beste om hem 10 minuten te laten weken in water met baking soda. Een intieme zeespons gaat zo’n zes maanden mee. Dat scheelt flink wat wegwerptampons.  Zorg wel dat je spons heel goed schoonmaakt voordat je hem voor de eerste keer gebruikt. Zeesponzen zijn dierlijk, en daarom niet veganistisch. Let er bij de aankoop van een spons ook altijd op dat deze op een duurzame manier wordt geoogst.  Op deze manier wordt er enkel een deel van de spons geoogst waardoor het zeedier door kan leven en niet doodgemaakt wordt.

Waar te koop?

Een merk die zeesponzen op een duurzame manier oogst is bijvoorbeeld Natural Intimacy. Helaas zijn intieme zeesponzen ook nauwelijks in winkels te vinden, maar wel online bij bijvoorbeeld Tante Rosa en The Green Beauty Shop.

Er zijn dus een heleboel verschillende herbruikbare producten op de markt, met allemaal hun voor- en nadelen. Kijk bij de keuze vooral naar wat een prettig idee lijkt voor jou.  

Katoen & Ko  

Katoen & Ko is een webwinkel gespecialiseerd in de fijnste duurzame producten voor je menstruatie. We hadden de kans om oprichtster Cheryl een paar vragen te stellen. 

 Kun je misschien wat vertellen over hoe jullie op het idee zijn gekomen om een webwinkel te beginnen met herbruikbare menstruatieproducten?   
In 2010 was ik op zoek naar wasbare luiers en kwam ik ook duurzame menstruatie-producten tegen. Omdat ik dat wel eens wilde proberen, heb ik wat producten gekocht. Dat beviel me goed en ik zag de voordelen ervan. Er was toen weinig aanbod en ook was ik op zoek naar ander werk. Daarom ben ik de mogelijkheden voor het runnen van een webwinkel gaan verkennen. Dus….toen klein begonnen met een start-voorraad, en is het uitgegroeid tot een volledig en mooi aanbod van duurzame producten. 

Kun je wat vertellen over de verschillende typen producten die jullie verkopen? Op de site kun je de verschillende producten vinden. De voornaamste zijn menstruatiecups en wasbaar maandverband en inlegkruisjes. Daarnaast is er in de loop van tijd nog ondergoed bijgekomen. Tevens zijn er nog wat bij-producten als wasnetjes, reinigingsproducten, zoogcompressen en tasjes  

De laatste tijd hoor je steeds meer over schadelijke chemicaliën in tampons en maandverband. Hoe zit dat met de producten bij Katoen & Ko?  Het is net als bij wegwerp belangrijk om aan de hygiëne te denken. Dus maandverband dien je voldoende te verschonen en een cup kun je weliswaar langer laten zitten dan een tampon, maar moet ook goed gereinigd worden. Handen schoon houden is altijd erg belangrijk, net als bij wegwerp.

 Wil je verder nog iets kwijt over Katoen & Ko of duurzame menstruatieproducten aan de lezers van Klooker?  Ik denk dat er genoeg redenen zijn om duurzame menstruatieproducten uit te proberen. Het zijn producten waar je je misschien niet zo snel in verdiept, maar ik zou het zeker wel aanraden om dat eens te doen.

Je kunt voor het gemak kiezen van een menstruatiecup; alle vrijheid en goede bescherming tijdens je periode. Sporten, zwemmen en een dagje uit: het is echt makkelijker met een cup. Als je liever uitwendige producten gebruikt, is wasbaar maandverband een prima alternatief! Alleen natuurlijk materiaal is gebruikt en je afval-berg is beduidend minder. Geen gekke parfums of absorberende stoffen die voor irritatie kunnen zorgen! En voor dagelijks gebruik vind ik zelf een wasbaar inlegkruisje onmisbaar. Hoe fijn is het om op ieder moment van de dag een schoon katoenen inlegkruisje te kunnen gebruiken!

Voor iedere vrouw is het ‘pakket’ aan producten uniek. Het is heel persoonlijk wat je fijn vindt en wat voor je zal werken. De een heeft bijvoorbeeld aan 1 cup en een paar inlegkruisjes genoeg, terwijl de ander meer dan 20 maandverbanden heeft en liever geen cups gebruikt. Maar voor ieder is wat wils en gun jezelf de tijd om het te proberen. Wat mij betreft: het wassen van maandverband of inlegkruisje is ‘peanuts’, een cup is super handig + het comfort is geweldig!

Hoe duurzaam is fleece?

Geschreven in maart 2020


Klooker zorgt dat jij lekker kunt leven, genieten èn tegelijkertijd bewust kunt kiezen. Alles is écht verantwoord, van topkwaliteit en betaalbaar.

Als het koud is maar je wilt de verwarming niet een standje hoger zetten, of als je in het koude weer naar buiten wilt gaan, dan is een warme fleece-trui de ideale oplossing. Fleece houd je goed warm, absorbeert vocht, en droogt ook snel weer op. Het lijkt de ideale stof voor dit seizoen. Maar heb je ooit nagedacht over de milieueffecten van fleece? De laatste tijd komen er steeds meer duurzaam geproduceerde fleece producten langs, bijvoorbeeld gemaakt van gerecyclede PET-flessen. Dat klinkt al een stuk beter. Maar hoe duurzaam zijn deze producten? En waarom heeft een reguliere fleece-trui zoveel impact op het milieu?

Het grootste probleem van fleece stof is de hoeveelheid microplastics die vrijkomen. Deze kleine plasticdeeltjes zijn ondertussen overal. Fleece gemaakt van PET-flessen lost wel de herkomst van grondstoffen op, maar het microplastics probleem helaas niet. Gelukkig is er een nieuwe soort fleece ontwikkeld die gemaakt wordt van hout, biologisch afbreekbaar is, en deze dus geen microplastics afscheidt. Daarnaast kunnen we ook een aantal tips geven waardoor het wassen van je oude fleece-trui een stuk duurzamer is.  

Wat is fleece?  

trui van fleece stof

Fleece is genoemd naar de vacht van een dier, maar het is totaal geen dierlijk product. Fleece is 100% synthetisch en gemaakt van plastic. Polyester om precies te zijn. Polyestervezels worden gemaakt door een chemische reactie tussen aardolie en andere chemische stoffen zoals ethyleenglycol, een stof op basis van olie, en tereftaalzuur. De chemicaliën worden warm gemaakt totdat ze een stroopachtige structuur hebben die hard wordt.  Vervolgens worden er draden van gesponnen. Deze Polyestervezels worden geweven en dan geborsteld zodat ze uitzetten. Dan heb je fleece stof. Soms worden er ook andere materialen mee geweven zoals wol of hennep.  

Duurzaamheid en fleece  

Productie  

Zoals hierboven al staat beschreven is het polyester waarvan fleece gemaakt wordt, gemaakt van aardolie. Aardolie is niet bepaald de meest duurzame grondstof. Dit ten eerste al omdat het een fossiele en uitputbare grondstof is. Bij de huidige consumptie raakt de voorraad binnen honderd jaar uitgeput. Daarnaast heeft de winning en het transporteren van fossiele brandstoffen negatieve invloed op de omgeving.  

Naast dat het gebruik van aardolie een zware invloed op het milieu uitoefent, komen er bij het productieproces van fleece uit aardolie ook veel schadelijke stoffen vrij. Polyester is moeilijk te verven en daardoor wordt er gebruik gemaakt van zware kleurstoffen om de stof een leuk kleurtje te geven. Dit zorgt voor veel vervuiling. Daarnaast is er een extra chemische coating nodig om fleece water en wind resistent te maken. De productie van fleece is dus ook niet echt duurzaam te noemen. 

Microplastics  

Wanneer je in je fleece trui over straat loopt komen er door de wrijving kleine plastic deeltjes los. En als je je vieze fleece trui in de wasmachine gooit schuren er grote hoeveelheden microscopische plastic vezels los tijdens het wassen. Deze deeltjes worden microplastics genoemd, zijn kleiner dan 5 millimeter, en komen van nature niet in het milieu voor.  

microplasticvezels op een vinger
Grotere microplasticvezels op een vinger

Gemiddeld komen er per fleece trui bij een wasbeurt 1.7 gram aan microvezels vrij, of 250000 vezels. Bij oudere truien komen bijna twee keer zoveel vezels vrij als bij nieuwe truien. Deze deeltjes komen via de afvoer van je wasmachine in het milieu terecht en verspreiden zich via verschillende routes uiteindelijk naar het oppervlaktewater, de bodem en de lucht. Van de plasticsoep heb je vast wel gehoord, maar van de ‘plasticbouillon’ misschien nog niet. De plasticdeeltjes die in het zeewater terecht komen zijn overal. Ze komen via plankton in het begin van de voedselketen te zitten en mens en dier kunnen de fijne microplastics opnemen in ons lichaam. Zo krijgen we zelf dus ook microplastics binnen. Er is nog vrij weinig bekend over de effecten op de natuur en de gezondheid van mensen. Maar dat het beter is om zo min mogelijk microplastics te verspreiden is wel zeker.  

Fleece, maar duurzamer?  

Eco– fleece 

plastic flessen

Eco- fleece is fleecestof die gemaakt wordt van gerecyclede PET-flessen in plaats van nieuwe aardolie. PET-flessen worden in kleine stukjes gemalen en vervolgens gesmolten om lange plastic draden te maken waar nieuwe fleece van kan worden gemaakt. Het gebruik van gerecycled plastic is natuurlijk een stuk beter dan het winnen van nieuwe aardolie voor nieuw plastic. Ook al is het hergebruiken van flessen is wel weer een stuk duurzamer dan ze recyclen. Helaas wordt het probleem van microplastics niet opgelost door het gebruik van Eco-fleece. Een Eco-fleecetrui geeft net zo goed microplastics af als een trui die niet gemaakt is van gerecycled materiaal. Daarom is Eco-fleece wel een stuk duurzamer, maar niet de duurzaamste oplossing.  Er zijn een heleboel merken die Eco-fleece producten in hun collectie hebben, bijvoorbeeld Alternative Apparel, Fjallraven en Patagonia.

 Fleece van hout   

Het outdoor merk VAUDE heeft samen met Italiaanse stofleverancier Pontetorto een fleecesoort ontworpen waarbij de microvezels die vrijkomen biologisch afbreekbaar zijn. De pluizige zachte binnenkant van deze fleecesoort bestaat niet uit polyester, maar uit cellulose. Stoffen gemaakt van Cellulose worden ook wel Lyocell genoemd. Cellulose is het hoofdbestanddeel van de celwanden van planten. In dit geval worden er strandbomen en eucalyptusbomen gebruikt. Dit zijn plantensoorten die snel groeien en waarvoor geen mest of extra water nodig is. Hierdoor kunnen er snel bomen worden geplant, en worden er geen bossen gekapt om de stof te maken. Hieronder is te zien hoe de stof, die TENCEL wordt genoemd, wordt gemaakt.  

tabel die laat zien hoe hout wordt omgezet in tencel

Fleece van katoen

Door katoen zo te breien dat er minuscule lusjes ontstaan, en de stof vervolgens op te ruwen, kan er een katoenen variant van fleece gemaakt worden. Dit is natuurlijk ideaal, want katoen geeft geen microplastics af. Let bij het kopen van katoenen fleece er wel op dat het katoen ook daadwerkelijk duurzaam is, want katoen kost over het algemeen veel water. Ook kunnen er veel chemicaliën gebruikt worden bij het bewerken en telen van katoen. Gelukkig zijn er een aantal merken op de markt die Fleece producten verkopen van biologisch katoen. Kijk bijvoorbeeld bij Moyzo en Waschbär.

Beter wassen  

Misschien heb je al wat fleece-truien in de kast hangen. Natuurlijk snappen we dat je daar niet gelijk afscheid van wilt nemen. Gelukkig hangt die hoeveelheid microplasticvezels die vrijkomen grotendeels af van hoe en hoe vaak je je fleece kleding wast. Meer wastips vind je ook in ons artikel over duurzaam wassen. Ten eerste is het natuurlijk het beste om je fleece kleding zo min mogelijk te wassen. De meeste geurtjes zijn zo weg als je een trui even uithangt. Wil je je trui toch wassen? Er zijn een aantal manieren om de hoeveelheid microplastics die vrijkomen te verminderen.  

guppy friend waszak
Guppyfriend waszak
  • Hoe heter je kleding wast, hoe meer microvezels er vrijkomen. Probeer dus je fleecekleding zo koud mogelijk te wassen.  
  • Bij het gebruik van vloeibaar wasmiddel komen er veel minder microvezels vrij dan bij waspoeder. Dit komt doordat het poeder de vezels los schuurt. Je kunt dus beter vloeibaar wasmiddel gebruiken om je fleecetrui te wassen.  
  • Gemiddeld komen er in de droger 3,5 keer zoveel microvezels vrij als in de wasmachine. Daarom is het beter om je fleecekleding gewoon uit te hangen. Fleece droogt sowieso al snel, dus de droger is helemaal niet nodig!  
  • Er zijn verschillende waszakken op de markt die microvezels in je wasmachine gedeeltelijk opvangen en zorgen dat je kleding minder vezels loslaat. Een voorbeeld van zo’n waszak is die van GuppyFriend. Je stopt simpelweg je synthetische kleding in de waszak tijdens het wassen, en gooit af en toe de opgevangen vezels in de prullenbak.

De traditionele fleece-stof is misschien dus niet zo duurzaam. Maar nu je de haken en ogen weet van dit materiaal, kun je wel duurzamer om gaan met je huidige fleece objecten, én verdiep je je volgende keer wat meer in de alternatieve opties voordat je een fleece trui koopt. Als je van plan bent om een nieuwe fleece-trui te kopen is het natuurlijk wel een aanrader om te kijken naar de duurzamere truien van VAUDE of Enna, of gaan speuren bij de kringloop. Je trui zo wassen dat er minder microplasticvezels vrijkomen scheelt ook al een heleboel!