Geschreven in maart 2020
Klooker zorgt dat jij lekker kunt leven, genieten èn tegelijkertijd bewust kunt kiezen. Alles is écht verantwoord, van topkwaliteit en betaalbaar.
Wereldwijd zorgt het verbouwen, maken en eten van eten voor zo’n 20 tot 35 procent van de milieubelasting. Dat duurzaam eten belangrijk is, is dus vanzelfsprekend. Om duurzaam en lokaal te eten kun je natuurlijk voor biologische en duurzame producten uit de supermarkt kiezen. In dit artikel bespreken we wat opties voor biologisch voedsel. De meest duurzame versie van eten is eten met het seizoen. En tegenwoordig zijn er ook verschillende manieren om meer betrokken te zijn bij het eten dat je eet, en je meer weet wat de seizoensgroenten nou eigenlijk zijn. Dit kan natuurlijk door zo veel mogelijk Albert Heijn moestuintjes op te sparen, maar tegenwoordig zijn er ook veel lokale initiatieven waar je aan mee kunt doen zonder dat je groenten in je vensterbank of achtertuin hoeft te verbouwen. Zo zijn stadsmoestuinen weer populair. En als je een duurzaam project wilt steunen en betrokken wilt zijn bij je eten, zonder zelf aan het oogsten te gaan, kun je je bijvoorbeeld aansluiten bij een herenboerderij bij jou in de buurt.
Herenboeren
In Nederland komen in de laatste jaren steeds meer herenboerderijen op. Een Herenboerderij is een boerderij waar de boer niet de eigenaar is van de boerderij. De boerderij is eigendom van een groep huishoudens (ongeveer 200). Zij pachten samen een stuk land en hebben een boer in dienst die op duurzame manier te werk gaat. Alle huishoudens die meedoen aan het project worden Herenboeren genoemd.
Waarom Herenboer worden?
Er zijn meerdere redenen waarom een Herenboer worden wat voor jou kan zijn. Het meest voor de hand liggende is natuurlijk dat je als de herenboerderij eenmaal van de grond is gekomen, alle huishoudens wekelijks een deel van de oogst ontvangen. Ze krijgen dus elke week een heleboel duurzaam, gezond en super vers eten. Ongeveer 60% van wat er gemiddeld aan eten nodig is in een gezin, maar dit hangt natuurlijk af van de oogst.
Daarnaast help je mee met het opzetten van een duurzaam voedselsysteem en ben je zelf betrokken bij het eten wat je eet. Sommige mensen vinden het fijn dat ze hun eten dicht bij huis kunnen halen, anderen vinden het top dat er geen plastic verpakkingen worden gebruikt. Weer anderen vinden het fijn om af en toe in de frisse lucht op de boerderij te zijn. Op de meeste herenboerderijen mag je als Herenboer meehelpen op de boerderij, maar dat hoeft niet. Ouders worden ook vaak Herenboer, omdat ze hun kinderen willen laten zien waar hun eten vandaan komt.
Hoe word je Herenboer?
Herenboer wordt je door onderdeel te worden van een herenboerderij. Op de site van Herenboeren in Nederland staat een overzicht van welke lopende projecten er op dit moment zijn. Er zijn op het moment in Nederland vijf Herenboerderijen die volledig lopen. Maar er zijn ook veel verenigingen die bezig zijn met het opzetten van een Herenboerderij, die hebben extra leden hard nodig om te zorgen dat hun plan van de grond komt. De meeste lopende boerderijen nemen nog graag nieuwe leden aan, en de verenigingen die bezig zijn met het opstarten van een Herenboerderij hebben meestal juist nog meer leden nodig.
Om een Herenboerderij te beginnen moet een vereniging zorgen dat er minstens 150 gezinnen zijn die geld in willen leggen. Er is namelijk geld nodig voor het opstarten van de boerderij. Meestal is dit 2000 euro per huishouden, geld dat de leden weer terug kunnen krijgen als ze willen stoppen met de Herenboerderij, en een nieuw lid hun plaats inneemt. Als de boerderij eenmaal loopt betalen alle leden een maandelijks bedrag, zodat de boerderij kan blijven lopen. Dit bedrag verschilt per boerderij, maar is meestal rond de 25 euro per persoon per maand voor vegetariërs, en rond de 45 euro inclusief vlees. Als er bijvoorbeeld meer Herenboeren bij een boerderij zijn, is dit bedrag lager. Dit is niet duurder dan boodschappen doen bij de biologische supermarkt, en zo ben je ook nog eens onderdeel van een leuk project.
Herenboerderijen in Nederland die al draaiend zijn, zijn de Herenboeren Groote Modderkolk (tussen Apeldoorn, Hoenderloo, Zutphen en Dieren), Herenboeren de Vlinderstrik (Rotterdam), Herenboeren Wilhelminapark (Boxtel, Vught, Sint-Michielsgestel), Herenboeren Goedentijd (Tilburg), Herenboeren De Groote Heide (Eindhoven), Herenboeren Land van Weert (Weert en Nederweert) en Herenboeren Op ‘t Lies (Breda)
Betrokken zijn bij duurzaam en lokaal eten
We snappen natuurlijk dat niet iedereen zo 2000 euro kan ophoesten om onderdeel te worden van een Herenboerderij. Gelukkig zijn er ook veel andere manieren waarop je buiten de biologische supermarkt aan duurzaam biologisch eten kunt komen.
Stadslandbouw
Het komt de laatste jaren steeds meer voor, het verbouwen van allerlei groenten, fruit en kruiden in (de buurt van) de stad. Als je er de tijd voor kunt maken, en het leuk vind om zelf ook echt met je handen in de aarde te zitten, dan is dit een leuke optie.
Er zijn veel verschillende soorten van stadslandbouw. Het meest voor de hand liggende is de stadstuin. Die tuintjes in de stad zijn niets nieuws. Vroeger hadden arbeiders een zogenoemd volkstuintje, om eten te verbouwen om hun lage loon aan te vullen. Tegenwoordig hebben stadstuinen behalve het besparen op eten nog veel meer functies. Sommige stadstuinders beginnen met hun stadstuin, omdat het een over het algemeen duurzame vorm van landbouw is. Anderen zien het als een rustpunt in een druk leven, om lekker in de buitenlucht te zijn. Er komen ook steeds meer varianten op stadslandbouw bij die als doel hebben mensen in de buurt met elkaar te verbinden. Een buurtmoestuin kan bijvoorbeeld een goede ontmoetingsplek zijn voor de hele buurt. Ook zijn er stadstuinen om kinderen te leren over landbouw.
Contract met je lokale boer
Bij sommige boerenbedrijven kun je tegenwoordig een soort oogstabonnement nemen. Aan de ene kant is dit vergelijkbaar met het zijn van een Herenboer, alleen is de boer nog wel de eigenaar van het bedrijf. Je hoeft dus ook geen instapkosten te betalen. In plaats daarvan betaal je alleen een bepaald bedrag per periode, zodat de boer zijn kosten kan dekken. In ruil voor je bijdrage deel je mee in de oogst, maar als de oogst slecht is krijg je natuurlijk ook minder. Bij sommige boerderijen mag je meebeslissen over wat er geplant wordt en zelfs de bedrijfsvoering. Soms mag je zelf komen oogsten, en soms wordt de oogst gedaan door de boer.
Boerenbedrijven die op deze manier werken zijn bijvoorbeeld Hof van Twello (Gelderland) De Vrije Akker in Grubbenvorst (Limburg), Ús Hôf Sibrandabuorren (Friesland) en de Voedselketen in Oirschot (Noord-Brabant).
VoKo (voedselcoöperatie)
In veel steden zijn er VoKo’s, ook wel voedselcoöperaties. Er zijn verschillende vormen, maar over het algemeen zijn dit consumenten met dezelfde ideologie die samen inkopen bij een groothandel of boer. Meestal is het de bedoeling dat iedereen naast de kosten van het eten een bepaald bedrag betaald voor de organisatie. Soms wordt er een winkel opgericht, waar alleen leden hun boodschappen kunnen doen. Bijna altijd gaat het om duurzame, eerlijke en lokale producten. Vaak hebben VoKo’s ook een sociaal aspect, en wordt er bijvoorbeeld eens in de zoveel tijd samen gekookt.
Een aantal VoKo’s in Nederland zijn VokoMokum, Foodcoop Amsterdam, Foodcoop Noord en Voedlink Amsterdam Oud-West (allemaal in Amsterdam), Voko Den Haag Centrum en Voko Westland (in Den Haag), VOKO Utrecht, Voedselkollektief Amersfoort en Voko Lent.
Er zijn dus een heleboel manieren waarop je op lekker, vers en duurzaam eten kunt komen. Bij sommigen kost dit wat meer moeite en soms een grotere investering, maar je krijgt er wel meer betrokkenheid, een leuke ervaring en vaak ook leuke sociale contacten voor terug. In het lijstje hieronder staan een aantal supermarkten waar je biologisch boodschappen kan doen, maar er zijn er natuurlijk nog veel meer!
- Odin (20 winkels, webwinkel + thuisbezorgdienst, groothandel, imkerij, academie)
- Ekoplaza (winkels, webshop, app, thuisbezorging)
- Landmarkt (in Amsterdam, thuisbezorging via tringtring)
- Marqt (diverse winkels in het land, geen online shop of thuisbezorgdienst)
- De Natuurwinkel (diverse winkels in het land, geen online shop of thuisbezorgdienst)
- GooodyFooods (in Zwolle, geen online shop of thuisbezorgdienst)
- GoodyFoods (in Hilversum, geen online shop of thuisbezorgdienst)
- Bio bij Jansen (In Leeuwarden, geen online shop of thuisbezorgdienst)
Nu heb je een overzicht van veel verschillende opties om lokaal en duurzaam te eten. Het is aan jou om te kiezen of dit, en op welke manier, bij je past. Hieronder hebben we nog twee leuke tips en kortingen als je liever het heft thuis in eigen hand neemt.
Rotterzwam
Rotterzwam, die hebben jullie natuurlijk al vaker voorbij zien komen. Het is een Rotterdams bedrijf, met als visie om kringlopen (de zogenaamde ‘loops’) te sluiten, grondstoffen maximaal te benutten, en lokaal voedsel te produceren. Deze visie maken ze waar door oesterzwammen te kweken op koffiedik, die ze overal in Rotterdam ophalen. De gekweekte zwammen leveren ze ook weer lokaal, binnen Rotterdam.
Om meer bewustzijn te creëren over het kweken van paddenstoelen op koffiedik, en de circulaire economie tastbaar te maken, hebben ze bij Rotterzwam de Growkit ontworpen. Met de Rotterzwam Growkit kun je zelf thuis oesterzwammen kweken. En daar hoef je echt geen groene vingers voor te hebben. Het enige dat je nodig hebt, is wat geduld, en koffiedik, daar heb je met al dat thuiswerken vast genoeg van (en zo maak je je koffie pas écht zero waste!). Ook een leuk project voor met de kids! Je kunt je zelfs aanmelden voor een handige e-mailer. Dan ontvang je 7 mails met video-instructies, foto’s en achtergrondinformatie over het kweekproces. Op deze manier wordt je stap voor stap door het hele kweekproces geleid. Na de laatste mail stopt de verzending en ontvang je geen mails meer.
Kun je niet wachten op lekkere oesterzwammen? In het licht van de huidige crisis kun je Rotterzwam ook extra helpen als je in Rotterdam woont. Je kunt namelijk via Rechtstreex Rotterdam hun oesterzwammen kopen die normaliter voor de horeca bedoeld zijn. Al die mooie oogst weggooien, dat willen ze natuurlijk niet!
Moestuinieren met kinderen
Natuurlijk is op het moment niets lekkerder dan met de kids de tuin in gaan. Moestuinieren met Kinderen is een jaarronde online cursus voor moestuinieren in de volle grond. Je krijgt wekelijks lessen in je inbox, die je de fijne kneepjes van het moestuinieren leren, precies wanneer je het nodig hebt. Behalve uitgebreide informatie over moestuinieren ontvang je leuke kinderactiviteiten, recepten en interessante wetenswaardigheden over de natuur.
Voor € 3,50 (2.75 euro met Klooker korting!) per week ontvang je meer dan 300 lessen en heb je een jaar lang toegang tot al het lesmateriaal. Ook kun je je aanmelden voor de besloten FB-groep waar deelnemers vragen aan elkaar kunnen stellen en tips kunnen posten.
